Loenermark in Apeldoorn
IJkbasis na 50 jaar monument
424
Fig. 1. Wethouder
Blokhuis: ijkbasis
wordt gemeente
monument.
Voor de in 1957 576,09226 meter lange ijkbasis Loener
mark is met het plaatsen van een informatiebord een
renovatieproject gestart. De basis werd in de periode 1955-
1957 naar een internationaal besluit gebouwd in opdracht
van de Rijkscommissie voor Geodesie. De basis bestaat naar
Fins voorbeeld uit betonconstructies als instrumentdragers
met meetpunten in kelders. Sinds het jaar 2000 is de basis
niet meer in gebruik. Electronische afstandsmeting en sa
tellietplaatsbepaling maakten ijken aan een vaste afstand
in het terrein overbodig. Op 20 september 2007 startte op
initiatief van de gemeente Apeldoorn een renovatieproject
met medewerking van het Kadaster, Geldersch Landschap,
de stichting De Hollandse Cirkel en de Nederlandse Com
missie voor Geodesie (opvolger van de Rijkscommissie).
Op een stabiele ondergrond en in een tent voorzien van
lclapstoelen voerden vier sprekers het woord. Drs. Paul
Blokhuis, wethouder van Apeldoorn, vond het vijftigjarig
jubileum van de basis een mooi moment voor een infor
matiebord. 'Wandelaars zien dat het geen picknicktafels
zijn, maar wat dan wel bleef de vraag', zo wist hij. Hij ci
teerde de openingszin uit een lokale krant van 27 oktober
1955: 'Er wordt vandaag en morgen in de Loenermark een
karwei verzet waarvan onze nakroost zelfs na het jaar 2165
nog profijt zal kunnen trekken'. ('De basis zal ruim 200
jaar dienst moeten doen', aldus een krant uit 1956 nog.) Hij
vond het heel bijzonder dat het gemeentelijk initiatief tot
renovatie werd gesteund door 'clubs waarvan de gemiddel
de Apeldoorner niet zal weten waarvoor ze zijn'. Aan verte
genwoordigers van deze organisaties overhandigde hij een
rapport van een extern adviesbureau met de conclusie dat
het object voldoende waarde heeft om het als gemeentelijk
monument te gaan beschermen. (Rob Boekhorst, hoofd van
de eigen afdeling Ruimtelijke informatie, wist dat al, maar
een gemeentebestuur hoort het graag van buiten.)
Fig. 2. Onthulling
informatiebord.
Prof.dr.ir. Leen Aardoom, ere-voorzit-
ter van De Hollandse Cirkel en Apel
doorner, las een actuelere lcrant voor
dan zijn wethouder: een ochtendblad
van 20 september 2007 had weer aan
dacht voor de pijlers! Hij memoreerde
de vroegere presentie van metende
Finse professoren, de getrouwheid
van Nederland om gevolg te geven aan
internationale afspraken en de Spoet
nik die vijftig jaar geleden de lucht in
ging. ('Dat het laatste een opmaat zou
zijn voor GPS wist nog niemand.') Het
meest precies gemeten stukje van Ne
derland leek hem eigenlijk de status
van Europees monument toe te ko
men, want in de andere landen kwam
er (behalve dan in Zuid-Duitsland)
niets terecht van ijkbases.
Drs. Janine Pijl, directeur Geldersch
Landschap en Geldersche Kastelen,
zei naast natuur en archeologische
objecten al tachtig rijks- en veertig ge
meentelijke monumenten te beheren.
'Wij beschouwen ons niet als secto
rale organisatie, maar als beheerders
van natuurlijk en cultureel erfgoed.'
Opmerkelijk was in dit gezelschap de
stelling van de beheerder: 'De grond is
niet van ons, maar we weten niet van
wie die wel is, Kadaster of gemeente.'
Ze wilde om duidelijkheid daarover
te verkrijgen zo spoedig mogelijk om
tafel gaan zitten en beloofde in elk
geval het informatiebord goed te on
derhouden.
Drs. Dorine Burmanje, voorzitter Raad
van Bestuur van het Kadaster, keek op
van de eigendomsvraag. Zij vond een
1857 - 2007
GEO-INFO 2007-11
