Drie generaties landmeters Adan
Een historisch overzicht
De landmetersfamilie Adan is in de achttiende
eeuw met name actief geweest in West
Brabant alwaar zij meer dan duizend kaarten
hebben vervaardigd. Over deze veelzijdige
familie is er momenteel een tentoonstelling
in Bergen op Zoom en Roosendaal;
daarover wordt in een apart artikel bericht.
Vooruitlopend op dat artikel hierbij een
overzicht van de familiegeschiedenis.
Laurent Adan
notans
Emile Henncus
Joseph (1830-1882)
kartograat
Joannes Franciscus
Adan
(overl 1742)
div. functies
in BelgiS
kaarten Duiten
Markiezaat
Familieoverzicht van de Adans.
Emmanuel
Jean Baptiste
Petrus Josephus
Henn
(1722-1798)
(1707-1778)
(1711-1772)
(1725-1792)
adm. 1729
aam 1735
aam 1745
Johannes Baptiste
(1760-1841)
odm 1782
Henncus
(1800-1878)
De Adan-geschiedenis begint bij Johannes Franciscus
Adan, overleden in 1742. Diens kinderen en kleinkin
deren kunnen verantwoordelijk worden geacht voor de ten
toongestelde kartografische productie in Bergen op Zoom
en Roosendaal. Hoewel, op de achtergrond van dat alles
schijnt vooral broer Laurent Adan er een niet onbelang
rijke rol in te hebben gespeeld. Laurent en zijn voorvade
ren leefden in de buurt van Namen (B) waar hij als notaris
vooral werkzaamheden verrichtte voor de hoge adel, zoals
de hertog en hertogin van Palts Sulzbach, tevens markies
en markiezin van Bergen op Zoom. Door die hoge familie
werd Laurent omstreeks 1725 aangesteld om hun zaken in
het Nederlandse Brabant te gaan behartigen. Later werd
hij belast met activiteiten ten behoeve van de aanleg van
de steenweg van Brugge naar Menen (waar de markies ook
veel bezit had). Laurent werd directeur en commissaris van
de steenweg in welke functie hij fondsen moest verwerven
maar ook keien moest inkopen. En dat gaf later weer leuke
mogelijkheden voor neefjes die als leverancier van keien
hun brood moesten verdienen. Maar het uitgebreide no
tariële netwerk van Laurent (met daarin zeer invloedrijke
functionarissen) heeft er zeker toe bijgedragen dat andere
neven goede functies en opdrachten werden toegedacht
zoals de benoeming tot landmeter. En daar gaat het in dit
verhaal eigenlijk om.
Maar terug naar de broer van Laurent: Joannes Franciscus
Adan (overleden 1742) en diens kinderen, waarvan er drie
een landmeetkundige rol hebben gespeeld: Jean Baptiste
Adan (1707-1778), Petrus Josephus Adan (1711-1772) en Henri
Adan (1725-1795).
De eerste, Jean Baptiste Adan (1707-1778) was belast met af
handeling van zaken voor het notariaat in Brussel en werd
in 1729 geadmitteerd als landmeter. Hij voerde vooral op
drachten uit in de omgeving van Brussel, Vilvoorde en voor
de steenweg Brugge-Menen en maakte (omdat hij nog meer
te doen had) slechts een beperkt aantal kaarten, veelal in
opdracht van de hertog.
Cijnskaart van een
deel van Ossendrecht,
H. Adan 1762.
Nummer twee, Petrus Josephus Adan (1711
1772) kreeg zijn admissie in 1735 en
speelde ongeveer twaalf jaar vooral een
grote rol buiten het Markiezaat (o.a. in
de baronie van IJsselstein). Later vertrok
hij naar België waar ook hij een steentje
bijdroeg aan de weg Brugge-Menen, dat
wil zeggen zowel bij de voorbereiding
als bij de aanleg daarvan.
Nummer drie tenslotte, Henri Adan
(1725-1792) maakte meer naam in West
Brabant. Hij werd in 1745 geadmitteerd
door de Raad van Brabant en zorgde
in korte tijd voor de vervaardiging, in
opdracht van de markies en andere be
langrijke personen en instellingen, van
meer dan 350 kaarten. Henri vestigde
zich eerst in Bergen op Zoom, later in
Heerle en daarna in Wouw. Hij heeft
blijkbaar goed geboerd. Na zijn huwe-
GEO-INFO 2008-2
