o
datasets en services; dit lean door het
bekijken (viewen) van geografische
datasets, het downloaden daarvan en
het doorverwijzen naar bijvoorbeeld
websites van organisaties waar data
sets in portalen aanwezig zijn of mid
dels een (betaal)applicatie kunnen
worden benaderd. In fig. 1 zijn enkele
voorbeelden weergegeven van portalen
waar een geografische catalogus aan
ten grondslag ligt. Voor de aanbieder
van geografische datasets en services
zijn publicatiemogelijkheden nodig
en heeft de beheerder van de catalogus
managementfunctionaliteit nodig om
andere catalogi te kunnen koppelen
(harvesten), gebruikers te kunnen aan
maken, enz.
Meer inzicht in wat een geografische
catalogus is, kan het beste aan de hand
van een functionele analyse worden
beschreven. In fig. 2 zijn de generieke
use cases voor de geografische catalo
gus opgenomen. Binnen het domein
van het zoeken zijn vijf use cases es
sentieel: beschrijven, publiceren, zoe
ken, beheren en oogsten. Hieronder
volgt een korte uitleg van de use cases
aan de hand van de vijf actoren:
1. beheerder: deze actor beschrijft en
onderhoudt de metadata van de
geografische datasets en services;
2. publiceerder: de publiceerder pu
bliceert beschrijvingen van geogra
fische datasets en services via de
metadata in een catalogus;
3. vrager: deze actor is de gebruiker
die geografische datasets en services
via de metadata zoekt door gebruik
te maken van een catalogus service;
4. catalogus (service): dit is het systeem
dat via services zorgt voor het kun
nen zoeken en publiceren van geo
grafische datasets en services. De
catalogus heeft de mogelijkheid om
metadata records vanuit andere ca
talogi, metadata xml uit andere ca
talogi of open directories of services
op het web te kunnen harvesten;
5. administrator: deze voert het beheer
en onderhoud van de catalogus uit.
Denk hierbij aan bijvoorbeeld autori
saties, opnemen van te harvesten ca
talogi of monitoren van de kwaliteit
en performance van remote catalogi.
Catalogi standaarden
Een geografische zoekdienst ken
merkt zich door een zoekopdracht
waarin op een of andere wijze met
geografische variabelen (coördina-
O
O
Fig. 2. Generieke
use cases voor geo
grafische catalogi
(services).
O
ten, bounding box enz.) of ruimtelijke variabelen (adres
sen, postcode) naar datasets, services of andere elementen
van geo-informatie kan worden gezocht (zie fig. 4). Om
uitwisseling van de beschrijvende informatie in catalogi
- de meta-införmatie - mogelijk te maken zijn diverse cata
logi-standaarden ontwikkeld. Deze standaarden, die min
of meer geografische zoekdiensten ondersteunen, zijn ge
richt op het bevorderen van interoperabiliteit; naast het
gestandaardiseerd beschrijven van bronnen met behulp
van een semantische metadata-standaard moeten de aan
geboden metadata verzamelingen online toegankelijk zijn
om te kunnen worden benaderd door zoekmachines. De
methoden waarmee de informatie over de dataverzamelin
gen opgevraagd en verstuurd kunnen worden verschillen.
Bekende catalogi-standaarden zijn: het Z39.50 search and
retrieval protocol, het Open Archives Initiative Metadata
Harvesting Protocol (OAI-MHP), de ebXML Registry Service,
Universal Description, Discovery, and Integration (UDDI)
en specifiek voor cle geowereld de OGC Catalogue Service.
Deze standaarden verschillen in adoptie, volwassenheid en
toepassing in het geografisch domein. Overigens is dit ze
ker niet een uitputtende lijst van catalogi-standaarden en
standaardisatie-initiatieven, maar vooral initiatieven die
bij verschillende internationale standaardisatieorganen
in beheer zijn. Naast deze standaarden zijn ook in diverse
domeinen drafts en samenwerkingen gaande, zoals WS-
Inspection Language, WS-Discovery, WS Metadata ex
change vanuit de web services community en OpenSearch
vanuit de Open Source community. Het gaat te ver om al
deze standaarden hier te bespreken. De OGC Catalogue
Service wordt eruit gelicht omdat deze in het licht van de
ontwikkeling van Geo Data Infrastructuren steeds meer
gaat worden toegepast en ook door INSPIRE in Europa
waarschijnlijk wettelijk van kracht wordt.
Fig. 3. Voorbeelden van geografische
zoekdiensten.
Publiceerder
Vrager
beschrijven
publiceren
Catalogus
(service)
oogsten
Administrator
EÖI3I
Map |9ouiK)li>jBo*:
GEO-INFO 2008-3
