'Geo-data: uitzicht op toegang'
Slotconferentie RGI-project-117
Sisyphusarbeid
Overheid en eerste steen
Het stimulerende Bsik-programma 'Ruimte voor Geo-
informatie' (RGI) nadert de eindstreep. Het project
RGI-117 'Geo-data: van verstrekking naar toegang' had op 21
februari 2008 al z'n slotconferentie. Voor die bijeenkomst
was als titel gekozen 'Geo-data: uitzicht op toegang'. Het
onderkomen daarvoor was niet zoals gepland het ministe
rie van BZK: toen de aanmeldingen de honderd passeerden,
werd gekozen voor het befaamde perscentrum Nieuwspoort
in Den Haag. De organisatie was in handen van penvoerder
van het project: Geobusiness Nederland.
Het ging er op de conferentie klassiek aan toe. De Griekse
mythe van Sisyphus liep als een rode draad door alle pre
sentaties. Sisyphus was gedoemd om iedere dag een zware
steen naar de top van een berg te duwen, die er dan aan het
eind van de dag weer afrolde. De keus was niet toevallig: de
weg naar het einddoel, de top van de berg met uitzicht op
toegang van geo-data, leek kennelijk op een Sisyphusarbeid.
'De bal gaat rollen' was de titel van de inleiding door prof.
mr. Jitske de Jong (TU Delft). Volgens haar werd de steen om
hoog geduwd met het in kaart brengen van obstakels, het
aangeven van oplossingsrichtingen, het creëren van aware
ness en bestuurlijke agendering. Mevrouw De Jong memo
reerde de vijf werkpakketten:
1. de consument en zijn behoefte aan geografische data
(marktverkenning):
2. organisatorische belemmeringen;
3. technologische belemmeringen;
4. juridische belemmeringen;
5. theorie- en modelvorming.
In de marktverkenning kwam men er achter dat een latente
vraag plotseling manifest kan worden en werd laagdrem
pelige toegang van overheidsdata als essentieel gezien. De
spreekster vond de Nederlandse geo-bedrijven nog 'sterk
aanschurken tegen de overheid'. Men leek niets mooier te
vinden dan daar opdrachtnemer voor te mogen zijn. Me
vrouw De Jong memoreerde onder de organisatorische
belemmeringen de duizenden mensen die werkzaam zijn
in de geosector bij overheden, volgens haar 'met veel in
winnen en verzamelen en weinig visie'. Herdefinitie van
het speelveld leek haar nodig, inwinnen kan het bedrijfs
leven ook. 'Er is nog geen NGII met een centraal portaal',
zo constateerde ze over de technologische belemmeringen.
Kwaliteit van data mocht goed zijn, het mankeerde volgens
haar aan vraaggericht ontsluiten en daarvoor zou een cul
tuuromslag nodig zijn. ('Databeheerders zijn niet gewend
aan vraaggerichte webservices.') De juridische en finan
ciële belemmeringen zag zij afnemen als in 2008 de Wet
Openbaarheid van Bestuur (WOB) zoals gepland zo wijzigt
dat vrijgeven van data tegen verstrekkingkosten voor alle
overheden verplicht zou worden. In de vigerende WOB was
dat alleen voor de rijksoverheid. Een belangrijke bevinding
vond mevrouw De Jong dat basisregistraties eigen regimes
voor toegankelijkheid en contraprestaties kennen en de
WOB daarvoor weer niet gold. De achtergrond daarvan was
dat bij basisregistraties alleen vanuit
de overheid werd geredeneerd en ver
strekking geen item was. De theorie-
en modelvorming bleek nog in de kin
derschoenen te staan. De voorwaarden
om tot waardetoevoegingen te komen,
waren deels nog vraagtekens. Wel
vond mevrouw De Jong het, samen
met Geobusiness Nederland opgesteld
en nog door Minister Cramer te teke
nen, Gideondocument een mijlpaal.
Geonovum betitelde zij daarbij als een
Gideonsbende en ze zag het databank
recht van overheden steeds meer op de
tocht staan. Volgens mevrouw De Jong
kan voorkomen worden dat 'de bal van
de berg afrolt' door:
een cultuuromslag;
het ontsluiten van geodata binnen
de implementaties van Inspire en
e-overheid;
het tegen verstrekkingkosten vrijge
ven van basisregistraties voor herge
bruik;
aandacht voor de problematiek bij
de bronhoudende gemeenten.
Jurgen ten Siethof
(GeoBusiness Neder
land): 'De veertig
GI-overlegplatforms
functioneren matig.'
Vanuit het ministerie van BZK sprak
Kees Keuzenkamp over 'De overheid
legt eerste steen.' Hij memoreerde
goedbedoelde Kamernotities als 'Naar
optimale beschikbaarheid voor over
heidsinformatie' uit 2001, maar die
zijn nog niet ingevoerd. Hij was ervan
overtuigd dat de overheid daar met
een macro-economische blik meer uit
zou halen dan wanneer men de data
zou verkopen. Tijdens het zoekwerk
naar de uitvoering kwam de Richtlijn
Hergebruik Overheidsinformatie (EU,
2003) met een regime van maximaal
verstrekkingkosten plus een redelijke
GEO-INFO 2008-4
