Open Geospatial Consortium (OGC) en
de ISO TC211. Daardoor is het uitwissel
baar met alle andere OGC-standaarden.
Er bestaat inmiddels een conversie van
IFC naar CityGML. In de toekomst kan
het dus zo zijn dat CAD-modellen in
IFC worden opgebouwd en vervolgens
worden omgezet naar CityGML. De
CityGML-bestanden kunnen vervolgens
via reguliere OGC-standaarden worden
verspreid.
Geometrie, appearance en
semantiek in CityGML
De geometrie van CityGML is gebaseerd
op ISO 19107 en omvat 3D-geometri-
sche objecten als oppervlaktes, polygo
nen, solids en punten. De geometrie
wordt opgeslagen samen met grafische
gegevens. Dat is vergelijkbaar met an
dere grafische informatie-modellen als
3ds, X3D en VRML. Alleen doet CityGML
het wat slimmer door te werken met
een appearance member, waar vanuit
de hele database naar kan worden ver
wezen. CityGML werkt met vijf scha
len van detaillering (Level of Detail),
LOD-3 en LOD-4 betreffen architectuur
modellen van respectievelijk de buiten
en binnenkant van gebouwen. Bijna al
le objecten kunnen met verschillende
LOD gemodelleerd worden en CityGML
biedt zelfs de mogelijkheid om met ver
schillende LOD's tegelijk te werken.
In tegenstelling tot andere 3D-vector-
formats wordt in CityGML dus ook
gekeken naar de semantiek van de ob
jecten (features in OGC-termen) en de
geschiedenis van een bepaald gebied
(regionale anatomie) of de functie
van een object. Binnen een CityModel
worden verschillende CityObjects on
derscheiden Aan elk CityObject kun
nen Televante data worden gekoppeld.
Standaardattributen van bouwwerken
of onderdelen van bouwwerken zijn
o.a. verdiepinghoogte onder en boven
de grond, aantal verdiepingen onder
en boven de grond, gemeten hoogte,
dakvorm, functie, adres, bouwjaar en
naam. Het zal duidelijk zijn dat bij
voorbeeld een relief feature geheel an
dere attributen zal hebben.
Juist in de gebouwde omgeving, het
domein waar CityGML zich op richt,
is een goed begrip van de ondergrond
eveneens van belang. Denk hierbij in
de Nederlandse context ook aan de be
langen die spelen rondom zaken als
nieuwe wetgeving voor grondroerders en netbeheerders. Bo
vendien verplaatst een deel van de gebouwde omgeving zich
ook letterlijk naar de ondergrond: parkeergarages, tunnels en
transportkanalen worden steeds vaker beneden het maaiveld
gebouwd. Om deze reden werkt de TU Delft op dit moment
aan een uitbreiding van het CityGML-model. Hierin worden
gegevens over de ondergrond, zowel bodeminformatie als on
dergrondse objecten, ook meegenomen.
CityGML-export in Toposcopie
Het grootste probleem met CityGML is dat er nog geen
programma is dat makkelijk 2D- en 3D-gegevens naar Ci
tyGML kan vertalen. Daarom is besloten om in het kader
van het GIMCIW-project in Toposcopie een CityGML-ex
port toe te voegen aan de bestaande DXF- en VRML-export.
Dan kan gelijk gebruik gemaakt worden van de fotogram-
metrische eigenschappen van Toposcopie bij het maken
van 3D-virtuele-modellen van stedelijke en landschappe
lijke gebieden. Het principe werkt als volgt: Toposcopie
koppelt een 2D- of 3D-kaart in RD-coördinaten aan foto's,
die in een horizontale of opwaartse richting genomen
zijn, door middel van een perspectiefberekening van 2 of
3 punten die zowel in de foto als in de kaart kunnen wor
den onderscheiden. Na de berekening vormen kaart en fo
tobeelden een interactief 3D-systeem. Door afwisselend in
een foto en een plattegrond te klikken kunnen maatvaste
en van textuur voorziene modellen gemaakt worden van
bestaande gebouwen en andere objecten. Net als CityGML
werkt Toposcopie met parametrische huismodellen met
verschillende daktypes, enkel- of dubbelwandige muren
en horizontale en verticale extrusions.
De CityGML-code is in een aantal pilots toegepast. Fig.
3 toont de digitale maquette van een deel van de campus
van de TU Delft. Deze is opgebouwd uit een LOD-O-gedeelte
(grondvlak met daarop een luchtfoto), een LOD-l-gedeelte
(blokvormige gebouwen zonder verdere detaillering) en fo
torealistisch uitgewerkte gebouwen in LOD-2.
Een uitsnede van het Digitaal Topografisch Bestand van
Rijkswaterstaat is gebruikt om te onderzoeken of het mo-
Fig. 3. impressie
Campus TU Delft
in City GML.
CEO-INFO 2008-9
