Geschiedenis
3f
worden is een groot deel in de ruimte
te lokaliseren. Zo is geotagging - het
aanbrengen van een locatieaanduiding
via een naam of coördinaat aan bij
voorbeeld foto's op sites als Flickr- een
belangrijke bezigheid. Het gaat er niet
alleen om wat men beleeft maar ook
waar. Door de omvang van dit proces
ontstaan er stromingen die sterk afwij
ken van wat we vanuit kartografisch
oogpunt gewend zijn. Zo stelt Jessica
Clark in haar blog (Clark 2008): '...op
veel manieren verplaatsen deze gereed
schappen ons naar het centrum van on
ze eigen wereld. We grijpen niet langer
naar de kaart om te zien waar we zijn.
Maar we vertellen de kaart waar we zijn
en deze vormt zicht direct rondom ons,
een beleving die zowel troostend als
verstikkend kan werken...' Het lijkt wel
op de mentale kaarten van kinderen
die de directe wereld om zichzelf teke
nen met veel details nabij en minder
en meer vertekenende details verder
weg. Een interessante vraag is hoe je
hier als kartograaf mee om gaat, want
dat de Web2.0-gegevens ook in een pro
fessionele omgeving gebruikt kunnen
en gaan worden is zo goed als zeker.
In figuur 2 is te zien hoe de kartografie
zich over de jaren heen heeft ontwik
keld. Het schema legt de nadruk op de
laatste dertig jaar. Van oorsprong is de
kartografie altijd beïnvloed door de
geografie en het landmeten. Het ont
werp van de (topografische of thema
tische) kaart met als doel informatie
over te dragen staat centraal.
Vanaf de jaren zeventig werd de com
puter geïntroduceerd in de kartogra
fie. Allereerst ter ondersteuning van
bestaande arbeidsintensieve taken, en
later ook voor allerlei nieuwe taken.
Zoals altijd bij de introductie van nieu
we technieken ging dit niet zonder pro
blemen. De kwaliteit van de producten
werd er in eerste instantie niet beter op
en vereiste ook een andere manier van
werken. Kennis van andere disciplines
was vereist. Het werken met de gege
vens achter de kaart werd deels geleerd
van statistici die met exploratieve data
analyse bezig waren. Sommige visuali
satie technieken waren afkomstig van
uit de wetenschappelijke visualisatie
wereld en het computer ondersteund
ontwerpen (CAD). Ervaringen uit het
vak menselijke computer interactie
verbeterde de manier van werken. Met
Fig. 1. Het selectieve
en abstraherende
karakter van de
kaart onder druk:
a (boven) selectie
overbodig? b (onder)
realisme vereist?
landmeters en geowetenschappers werden de geografische
informatie systemen ontwikkeld. Door deze GIS systemen
en de hierbij gebruikte kartografische producten waren de
kaarten niet alleen informatief, maar vergrootte ook het
inzicht in de bestudeerde onderwerpen.
Fig. 2. De ontwikke
ling van de karto
grafie: beïnvloeding
door andere discipli
nes en doel van het
kaartgebruik.
In een volgende fase vond de introductie van geovisualisatie
plaats. Stonden in de eerdere ontwikkelingen de presenta
tie van informatie centraal, de toenemende hoeveelheden
beschikbare gegevens vereiste opnieuw een andere aanpak.
Exploratie werd een centraal thema. De nieuwe werkwijze
leidde er ondermeer toe dat er met meerdere disciplines
samengewerkt moest worden. Het waren vaak de geowe
tenschappers die met de gegevens aan het 'spelen' waren,
op zoek naar relevante ruimtelijke patronen. Aan de func-
kartografie
I geografie landmeten.
ontwerp, kunst
computer kartografie
geografische informatie systemen,
wetenschappelijke visualisatie*
exploratieve gegevens analyse, roem-
computer interactie
geovisualisatie
a - -
[informatie visualisatie j
geovisuele
a If
a
a
(Q (5
[visuele analytics
^informat ie)
I N Z [CUT J
j) KENNIS j
("n e den eren)
1970
O
1980
O
2000
O
2010
GEO-INFO 2008-10
