De gemeente is zowel
grondroerder, opdrachtgever als
netbeheerder
Netbeheerder
Opdrachtgever
De Wet informatie-uitwisseling ondergrondse netten
(Wion) wil vooral graafschade voorkomen door
informatie uit te wisselen. Dat sluit uiteraard
precies aan bij wat de gemeente Rotterdam wil. De wet biedt
bovendien de mogelijkheid om het beheer en de vormgeving
van de ondergrond te optimaliseren, iets waar de stad al sinds
jaar en dag een strakke regie op voert (zie kader). Rotterdam
is daarom al in een vroeg stadium met de Wion aan de slag
gegaan. Mogelijke gevolgen voor allerlei onderdelen van de
gemeentelijke organisatie en regelgeving werden in beeld
gebracht. In- en extern participeerde Rotterdam in overleggen
om onderdelen van de wet verder uit te werken.
Door die actieve opstelling werd al vroeg een brede kijk
verkregen op dat wat nodig is bij de implementatie van de wet
en kon er tijdig een draaiboek worden gemaakt. Dat kreeg wel
een behoorlijke omvang, want de gemeente heeft elk van de
rollen, die in de Wion worden onderscheiden: grondroerder,
opdrachtgever en netbeheerder.
De benodigde actie is uitgewerkt per type netwerk. De
verschillende blokken zijn:
a) de netten waarbij de gemeente de netbeheerder is, zoals
riolering, drainage, verkeerslichtinstallaties, openbare
verlichting, dataverbindingen, voorzieningen op marktterreinen
en gemeentelijke sportvelden, kabels van politiecamera's.
b) de netten van beheerders waarvan aangenomen mag
worden dat ze al een beheersysteem hebben (energiebedrijven,
waterleidingbedrijven, grote industrie et cetera).
c) de netten van kleine netbeheerders die mogelijk niet eens
beseffen dat de Wion eisen aan hen stelt. Denk aan winkels
met winkelwagendetectie en banken met locatiekoppelingen.
De Wion maakt geen onderscheid tussen de netten, maar
voor de gemeen te vraagt elk van de blokken wél op een andere
manier aandacht.
Voor de netten onder a) is bij het Kadaster het assetmanagement
fijngeregeld. De gemeentegrens is de asset-, of eigendomsgrens.
Er is één assetmanager voor het totaal (het Leidingenbureau) en
daarnaast per net één verantwoordelijke. In de Wion zijn netten
'onroerende goederen' en is de bevoegde aanlegger automatisch
de eigenaar van een net. Er kunnen zich binnen de gemeente
echter netdelen bevinden, waarvan in het verleden verzuimd is
de overdracht op een correcte wijze te regelen, bijvoorbeeld van
aanleggende projectontwikkelaar naar gemeente of andersom.
De vaststelling van het eigendom moet notarieel gebeuren en
er dient alsnog een kadastrale registratie plaats te vinden.
Als netbeheerder heeft Rotterdam een digitaal (beheer)systeem
ingericht van waaruit de uitwisseling van informatie rond
graafwerkzaamheden plaats kan vinden. Rotterdam hoefde
niet meer te besluiten of alleen ligginggegevens worden
vastgelegd of ook administratieve data; de stad heeft haar
Leidingverzamelkaart (zie kader) en had daarmee al de basis
voor de benodigde geometrische en administratieve informatie
beschikbaar. Andere gemeenten, die nog geen vorm van
vastlegging hebben, zullen een keus moeten maken hoe en waar
een en ander wordt vastgelegd. En natuurlijk of de gemeente
zelf de Wion-data-uitwisseling gaat doen of uitbesteedt.
Nadat de informatie voor de rol als netbeheerder op orde was,
is vervolgens de communicatie met het Kadaster geregeld.
Waar komt de vraag (voorheen de KLIC-melding) binnen en
wie handelt deze verder af? Wordt dit geregeld per afzonderlijk
net of regel je dat door middel van een één-ingangsprincipe?
Rotterdam heeft voor het laatste gekozen. De voorziening
waarmee een netbeheerder voldoet aan de vraag naar gegevens,
moet 24/7 beschikbaar zijn. Rotterdam heeft daarvoor een
digitale interface, conform het IMKL, ontwikkeld. Deze maakt
het mogelijk om rechtstreeks vanuit het beheersysteem de
gegevens naar het Kadaster te verzenden zonder tussenkomst
van medewerkers. De wijze van afhandelen kan uiteraard per
gemeente verschillen. Overigens moet elke gemeente ook
voor zichzelf besluiten of de kosten van de meldingen aan het
Kadaster wel of niet op projecten worden doorberekend.
Een vanuit de Wion voortkomende extra uitdaging zijn de
'weesleidingen'. Komt een grondroerder een kabel of leiding
tegen die niet werd verwacht, dan wordt er een terugmeldactie
gevraagd. Indien dat niet resulteert in een 'eigenaar', dan
wordt de gemeente als hoeder aangewezen; bij volgende
graafm el dingen moet de gemeente de gegevens van die leiding
aanleveren.
De gemeente moet dus een beheersysteem voor weesleidingcn
inrichten en bijhouden. Dit is een totaal nieuwe handeling
die nagenoeg bij alle gemeenten vraagt om de ontwikkeling
van een systeem, waarin minstens de ligginggegevens worden
geregistreerd. De manier waarop de gegevens over weesleidingcn
verwerkt worden, zal per gemeente verschillen, maar doordat
weesleidingen beter gekend zijn, zal dat uiteindelijk de
kwaliteit van de informatie over wat er waar in de grond zit,
sterk verbeteren.
De gemeente is heel vaak de initiatiefnemer (lees: opdracht
gever) voor graafwerkzaamheden. Op dat moment moet
ook Rotterdam overgaan tot een melding bij het Kadaster.
Dus is een voorziening ingericht om bij elk graaft nitiatief
de opgevraagde gegevens te ontvangen en te gebruiken. Wie
Special Geodata-inwinning
