POM-Demonstrator
Hoewel fuzzy logica niet nieuw is,
wordt het concept binnen de ruimte
lijke ordening nog maar beperkt toe
gepast. Om in een casestudie de mo
gelijkheden en meerwaarde van fuzzy
logica te kunnen onderzoeken, is de
genoemde POM-functie geïmplemen
teerd in een eenvoudig te gebruiken
ArcGIS-extensie: de POM-Demonstra
tor. Deze tool is een instrument om
'fuzzy' objecten niet zoals nu in scherp
begrensde discrete objecten op te slaan
en te visualiseren, maar in op fuzzy lo
gica gebaseerde objecten die meerdere
overgangszones kennen en ook om de
ze 'fuzzy' objecten1' te visualiseren en
te analyseren.
Fig. 5. Interactief
waarderen van de
POM-functie.
Voor het maken van een fuzzy object
worden met de POM-Demonstrator de
parameters van de POM-functie gewaar
deerd en wordt de gewaardeerde POM-
functie gekoppeld aan een bestaand,
scherp begrensd discreet planobject.
De POM-Demonstrator zet dit planob
ject vervolgens om in een fuzzy planob
ject. Het waarderen en koppelen van de
POM-functie kan in de praktijk voor ver
schillende typen planobjecten door ver
schillende experts uitgevoerd worden.
De POM-Demonstrator gaat echter nog
een stap verder en biedt functionali
teit om nuanceringen aan te brengen
in de beleidsuitspraken ten aanzien
van het planobject. Met het definiëren
van zogenoemde 'Planning Rules' wor
den de lidmaatschapwaarden in het
overgangsgebied van een fuzzy object
ingedeeld in intervallen (bijvoorbeeld
interval 1 is 1 p(x) >0,5, interval 2 is
0,5 p(x) 0,25, interval 3 is 0,25 u(x)
0,1, interval 4 is 0,1 ii(xj 0). Aan
elk interval kan vervolgens extra be
leidsinformatie gekoppeld worden om
bepaalde ruimtelijke ontwikkelingen
in de gecreëerde zone wel of niet toe te
staan onder bepaalde condities ('nee,
tenzij 'ja, mits Het toevoegen
van deze informatie biedt in de prak-
Fig. 6. Experimentele
onderzoeksopzet
casus stedendriehoek.
tijk de mogelijkheid 'te spelen' met beleidsmarges en ver
schaft daardoor meer speelruimte voor ruimtelijke ontwik
kelingen. Met het classiferen van de lidmaatschapswaarden
worden feitelijk de fuzzy objecten gebruikt om uiteindelijk
weer gedetailleerdere planobjecten te maken met meerdere
discrete zones voor het overgangsgebied van het oorspron
kelijke planobject.
Casestudie Glastuinbouw
De POM-Demonstrator, en daarmee het concept van fuzzy
logica, is toegepast tijdens een casestudie in samenwerking
met de Dienst Landelijk Gebied (DLG) en het Kadaster. Deze
case betrof de zoektocht naar een inplaatsingslocatie om
de glastuinbouw in de stedendriehoek Apeldoorn, Deven
ter en Zutphen te bundelen. De huidige zoekruimte blijkt
zeer gering, omdat de bestaande inrichting en de ruimte
lijke beleidsplannen van de verschillende overheden harde
randvoorwaarden opleggen aan de ruimtelijke ontwikke
lingsmogelijkheden voor de glastuinbouw. Het gebied staat
bol van de ruimteclaims van onder andere de ecologische
hoofdstructuur en Natura2000-gebieden, terwijl de glas
tuinbouw flinke omgevingsinvloeden heeft in de vorm van
licht, zicht en geluid.
Het doel van de case was om te bepalen of het gebruik van
fuzzy logica daadwerkelijk een geschikt handvat biedt beter
om te gaan met continue fenomenen die veelal als discrete
objecten worden weergegeven. Maar ook om te bepalen of
het gebruik ervan resulteert in meer zoekruimte voor de in-
plaatsing van glastuinbouw ten opzichte van een conventio
nele discrete analyse. Daarnaast is het voor DLG en Kadaster
belangrijk geweest om ervaring op te doen met het gebruik
van fuzzy logica; te kunnen beoordelen of fuzzy logica zin
vol gebruikt kan worden in hun ruimtelijke planvormings
processen en hoe dit concept ingepast zou kunnen worden
in hun werkprocessen.
Uitvoering en resultaten
casestudie
De casestudie is uitgevoerd als een la
boratoriumexperiment en was als zo
danig geen onderdeel van het werke
lijke planproces bij DLG en Kadaster.
Daarvoor liepen beide processen niet
in fase en is de POM-Demonstrator
nog te veel een eerste prototype. De
inhoudelijke afbakening van de case
studie heeft plaatsgevonden met in
novatiemanagers en materiedeskun
digen van DLG en Kadaster. Hierbij
is als factor voor het vinden van ge
schikte inplaatsingslocaties gekozen
voor de hinder, die natuurgebieden
en woninglocaties ondervinden van
de glastuinbouw vanwege geluidin
vloeden door transportverlceer voor
de aan- en afvoer van grondstoffen
en producten. Op basis van deze af
bakening is de casestudie uitgewerkt
langs twee sporen: één zonder en één
met gebruikmaking van fuzzy logica
(zie fig. 6).
£3 Ci eate Plamiinp Type
to" Is**)
BeU: I20Ö0
Garma: 12500
0K M
1) Hoewel op deze
manier gemaakte
objecten zelf in
feite weer gedis-
cretiseerd zijn noe
men we ze voor het
gemak hier toch
'fuzzy' objecten.
Visie DLG
Visie
Kadaster
Visie Ge03
Experiment
Ontwerp
opgave
Gewone
Fuzzy
analyse
analyse
Vergelijking
resultaten
Conclusie: waarde van
omgaan met onzekerheden
Evaluatie: rol onzekerheden
in ruimtelijk planproces
GEO-INFO 2008-12
