schop Talleyrand viel met de revolutie
opportunistisch van zijn geloof af en
maakte zich sterk voor universele rech
ten én maten, gebaseerd op de natuur
met de secondeslinger. De wiskundige
De Borda was tegen het gebruik van
de slinger. Volgens hem moest men
geen lengte- op een tijdmaat baseren
en die maat was ook per breedtegraad
anders. De grootte van de aarde zelf
leek een betere basis. Een tienmiljoen
ste van een halve meridiaan moest het
worden en '...alleen die van Parijs vol
deed aan objectieve criteria en dat had
niks met Franse voorkeuren te maken',
zo zei de spreker ironisch. Méchain en
Delamhre maten voor die nieuwe stan
daard, zoals zeker bij dit geodetisch
publiek al hekend was, de afstand van
Duinkerken naar Barcelona met een
ontluisterend resultaat. 'Waarom werd
dit meten doorgedrukt? De repetitie
cirkel van Borda was er net. Hij wilde
de superioriteit van zijn instrument
aantonen en er veel van verkopen', zo
wist Van Lunteren,
Op de opvolgende internationale confe
rentie van 1799 speelde de Nederland
se hoogleraar Van Swinden (1746-1823)
een hoofdrol. De conferentie was trou
wens alleen met Franse vazalstaten:
de VS, Engeland en Pruisen ontbraken
bijvoorbeeld- De meter werd bindend
voorgeschreven, maar niemand ging
hem gebruiken. Het volk vond de pre
fix van 'deci en dergelijke maar niets.
Napoleon, eerst propagator ervan,
schafte de standaard in 1812 maar af
ten gunste van de gebruikelijke Franse
maten. In Nederland kwam koning
Willem I echter in 1816 met een wet
die de meter in 1820 invoerde, zij het
met als een concessie gebruik van de
oude namen, zodat een meter een el
heette en dergelijke. In Frankrijk werd
de meter pas na de juli-revolutie van
1837 heringevoerd.
Geodeten voorop
Halverwege de negentiende eeuw ver
breidde het metrieke stelsel zich. In
1863 werd ook in Engeland in het La
gerhuis een wet aangenomen, die een
jaar daarop en voor behandeling in het
Naambord op Gebouw Hogerhuis weer werd afgewezen dankzij astronomen die
32 Frederikkazerne. hem te Frans en geen natuurmaat vonden. Geodeten, bezig
met de (Mittel)Europaische Gradmessung, waren in deze tijd
dé grote pleitbezorgers van standaarden, zo vertelde de pro
fessor dit publiek graag. En passant meldde hij ook nog wel
het falen van Stamkart bij het hermeten van het driehoeks-
net van Krayenhoff, De platina meter uit Parijs - niet aan
gegeven met streepjes, maar met uiteinden - was intussen
aan het slijten. Bovenal was de visie in deze tijd dat die stan
daard internationaal beheerd moest worden. Dat mocht wel
in Parijs zijn, maar niet door alleen Fransen. In 1869 volgde
DHC-voorzitter
Herman Quee met
de participanten
van 1998.
Tekenautomaat
die bijtekent.
DHC-belangslelling
voor gevulde
vitrinekast.
Oeeinc niets, ópi ichti
.NedmliitiiiHe •Cbmrhi^stu vow lüpoiici-.i.:
i't-Tl v'vir hut Kindiu-U'-r co Ju Opürjban. Slcfiist^rs
- U. i-w li,::-:, Vü') 'Jé U .;k- v, :l
- Tbjkjfiriiijticli'c Drenst
S-i/plViihv-iï ViW de TiT'Ocïft
GEO-INFO 2008-12
