overgang van 2006 van het nationale
GLLWS Gemiddeld Laag Laagwater
Spring', naar het internationale laag
ste astronomisch getij 'LAT' als reduc-
tievlak voor kaartdiepten, had veel
voeten in de aarde. Drost: 'Alles werd
ondieper, maar in de praktijk veran
dert er niets.' Als vierde en laatste on
derwerp legde hij het werk voor het
VN-zeerechtverdrag uit. Territoriale
wateren, exclusieve economische zo
nes en het continentaal plat kennen
geen vaste grenzen en worden soms
een paar keer per jaar herzien. Kleine
verticale droogvallingen kunnen grote
horizontale effecten hebben. Het equi-
distantie- en billijkheidsprincipe werd
uitgelegd. Het eerste bepaalde de gren
zen met Engeland, het laatste die met
Duitsland. Zodoende grenst Nederland
op zee niet aan Denemarken, maar
Duitsland aan Engeland. Soms bleek
het beboeten van een visser af te kun
nen hangen van de verschijningsda
tum van een nieuwe zeekaart.... Geen
slechte beurt maakte Drost met zijn:
'P.S. We hebben een vacature, ik heb
begrepen dat niet iedereen van u een
voltijdsbaan heeft.'
KLtZ Jan Appelman, hoofd afdeling
Plannen, Operaties METOC, belicht
te 'Militaire Hydrografie en Oceano
grafie'. Ook die bleek andere eisen te
stellen na de val van het IJzeren Gor
dijn. Nu gaat het om ondersteuning
van missies steeds dichter bij het land.
De 'environmental dream' is het aan
bieden van alles uit databanken, en
samenwerken met Landmacht-geo
grafen gaat steeds beter. Geografische
referentiestelsels in nieuwe actiege
bieden zijn erg variabel en soms zelfs
zonder datums. Gestreefd wordt naar
één bron voor een operationele klant,
gesynchroniseerd en onverzuild dank
zij standaarden. Het aantal Engelse
afkortingen in deze wereld en dus
deze lezing was indrukwekkend. AML
bijvoorbeeld was hier niet alleen ARC
Macro Language van ESRI, maar ook
Additional Military Layer, en die geeft
commandanten extra informatie, bij
voorbeeld over mijnenvelden. Appel
man zag grote verschillen tussen hy
drografische diensten van marines die
uitgaan van alleen oefenen en, zoals
die van Nederland, van ook civiel pro
duceren. Deze laatste zijn ook militair
beter paraat! Vragen waren er uit de
zaal over de civiele markt. Bij kosten-
doorrelcening - nooit gedaan - zou de
zeekaart onbetaalbaar zijn. Het gaat
daarom een uitnodiging voor een in
ternationale meterconferentie. Door
oorlogen werd pas in 1872 een Comité
Permanent met het toezicht belast. De
Nederlander Johannes Bosscha werd er
secretaris van. Hij vond als liberaal een
monopolistisch internationaal bureau
overbodig. De precisie leek hem ook in
de wetenschappen buiten de geodesie
niet nodig en voor de handel al hele
maal niet. Zijn Franse vriend en weten
schapper Morin ergerde zich ook aan
de vooral Duitse precisie-eisen en zag
zo'n bureau als 'een kleine republiek
waar men betaald wordt om niets te
doen'. Er kwam echter een diplomatie
ke conferentie en toen hield alleen Ne
derland dankzij adviezen van Bosscha
voet bij stuk: de gezant tekende niet.
In Parijs volgde een Internationaal Bu
reau. Geruzie over de nieuwe platina-iridium meter duurde
voort totdat Morin in 1880 overleed. Nederland bestelde
toen geen kopie van die internationale meter, maar een ko
pie van de afgekeurde Franse standaard. Bosscha bracht die
standaard naar de Polytechnische School in Delft, 'waarvan
hij toevallig directeur was' in plaats van naar de Akademie
van Wetenschappen in Amsterdam. Voorzitter Donders
daarvan was woest, bewees de historische rechten van de
Akademie en vond Bosscha als lid daarvan disloyaal. En
toen het Bureau de internationale meter klaar had wilde
Nederland geen vergelijking daarmee: Bosscha vond de Ne
derlandse meter beter! 'Wat bezielde Bosscha? Deels was
het misplaatste loyaliteit aan Franse
wetenschappers; in zijn rapport noemt
hij hun overlijden wél en dat van zijn
eigen Stamkart niet eens. Vooral spie
gelde hij Delft aan het Conservatoire
national des arts en métiers te Parijs.
De Akademie besloot een week na het
overlijden van Bosscha in 1911 de me
terconventie wel te ondertekenen, al
zou het feitelijk pas in 1929 gebeuren.
Het waren grote mannen met grote
ego's', zo besloot Van Lunteren, die
ook de onverschilligheid van de rege
ring laakte.
Wandembleem met
spreuk Tot gebruik
voor de zeeman'.
Gedateerde
scheepsbel.
Dienst der Hydrografie
Na de lunch waren er een introduc
tiefilm en enkele voordrachten over
de Dienst der Hydrografie. Gastheer
en participant in de stichting De Hol
landse Cirkel, ir. Leendert Drost, afde
lingshoofd Geodesie en Getijden, gaf
vier voorbeelden van hun werk. Een
onbemand vaartuig om stukken zee
mijnenvrij te krijgen vergde optimale
GPS-plaatsbepaling. Als tweede werd
het bathymetrisch opnemingsbeleid
in kaart gebracht met aparte kleurtjes
voor scheepvaartroutes en ondiepe
gebieden. Zijn derde onderwerp, de
GEO-INFO 2008-12
