De voorlichtersplaag
We zijn er voor de klanten, niet voor de kranten', aldus
een havenbaron uit Rotterdam en hij werkte met op
gestroopte mouwen door. Hoe anders geldt dat voor een toe
nemend aantal overheden met (te) forse voorlichtings- en
communicatieapparaten, veelal nog op verschillende lagen
ook. Hun groei is bij grote instanties - ook bij departemen
ten en gemeenten - onbegrensd. In opdracht van hun bazen
willen ze met een haast Oost-Europese nostalgie alle in- en
externe berichtgeving beheersen. Toch: 'Als je de volledige
controle wilt houden, lukt het nooit,' aldus een expert onlangs in een krant.
Het bijtende-gorillaboek 'Bokito! Het complete verhaal' is op last van de baas
niet te koop in de winkel van Diergaarde Blijdorp, maar de Rotterdamse bibli
otheek had er wel 35 exemplaren van nodig om uit te lenen. Het is maar een
voorbeeld.
BINNENLAND
BUITENLAND
3t/m8mei20og
Ook het geo-wereldje heeft op zijn tijd last van te traditionele voorlichters:
passerende kopij wordt dan minstens onredelijk lang opgehouden en soms
wordt macht uitgeoefend om zelfs brongetrouwe publicatie te voorkomen.
Bijvoorbeeld instemming van geïnterviewde mensen is iets anders dan de
censuur van voorlichters van hun bedrijf of instelling, zo is een ervaring. Dat
kan externe en interne media betreffen, maar ook een blad dat daar tussenin
zit, zoals Geo-Info. Traditioneel was er een fors verschil tussen publiekstijd
schriften en bedrijfsbladen (11.500 in Nederland). Dat verschil smelt wat weg 455
sinds de laatste categorie 'relatiemedia' heten en er meer in door mag klinken
dan 'His master's voice'. Moderne marketeers snappen dat zelfs relatiemedia
open, kritisch en journalistiek moeten zijn. Moderne voorlichters en commu
nicators gaan vanuit eenzelfde begrip met de pers om. Zij snappen ook dat de
meeste media aan 'segmentatie' doen. Zo is een op zich interne verhuizing
van Geonovum binnen Amersfoort wel voer voor een geo-familieblad, zie nr.
2008-7/8, maar niet voor de landelijke pers. Misschien is dat straks met een
andere verhuizing ook zo. Zijn partijen in het geodomein zover dat ze kleine
moderne voorlichtings- en communicatie-afdelingen hebben? Hoe staat het
met openheid en transparantie? Je hoeft het voormalige 'Tijdschrift voor K&L'
maar op te slaan om te weten dat behoefte aan openheid al van meer genera
ties is. Het blad 'Onder Ons' van het Kadaster, uitsluitend bestemd voor intern
gebruik, had in juni 2006 een coverstory over vrijheid van meningsuiting bin
nen dat ZBO. 'Vrijheid van meningsuiting!?' zo stond er toch met een vraag
teken groot en vet voorop. Binnenin werd verbaal beleden dat vrijheid van
meningsuiting van belang was, maar werden ook angsten van medewerkers
gesignaleerd. Misschien is het dubbel hoofdlettergebruik in de bladtitel niet
het enige wat moderner zou kunnen. Wat eigentijds en modern heet is trou
wens ook vaak oude wijn in nieuwe zakken. 'User generated content' is nu erg
modern volgens de eerder aangehaalde expert: Geo-Info en haar voorgangers
wisten dat al decennialang.
Tot slot nog een concreet voorbeeld van hoe het met voorlichten in het media
land van overheden en universiteiten uit de hand kan lopen. De Radboud Uni
versiteit in Nijmegen telde onlangs 6.500 interne titels voor medewerkers en
5.000 bladen voor externe relaties. Dat is maar één universiteit. Misschien is
het begrijpelijk als Geo-Info weieens iets met een geo-component niet citeert?
Ter vergelijking: in Nederland verschijnen zo'n 2.000 dagbladen, publiekstijd
schriften, vakbladen en huis-aan-huisbladen. (Deze bijdrage is deels gebaseerd
op een artikel in NRC Handelsblad van 10 september 2008).
Adri den Boer
WWW.GEO-INFO.NL
AGENDA
23 september 2008 t/m 17 januari 2 oog
Expositie n.a.v. Zuiderzee Atlas. Nieuwland
Erfgoedcentrum te Lelystad.
18 december 2008
Themamiddag Ruimtelijke Basisbestanden,
Aula van de TU Delft.
f5 t/m 19juni 2009
GSDI-World Conference WTC in Rotterdam
FIG Working Week, Eilat (Israël)
Thema: Surveyor Key Role in Accelerated
Development. B www.fig.net/fig2009
REDACTIE@GEO-INfO.NL
GEO-INFO 2008-12
