Laserscanning:
Rotterdamse toepassingen
Terrestrische laserscanning is al lang niet nieuw meer.
De techniek is breed verspreid, veel mensen zijn op de
hoogte van de mogelijkheden van deze meetmethode.
Waarom dan nog een artikel over laserscanning? Omdat
terrestrische laserscanning regelmatig wordt ingezet voor
het inmeten van architectuur, pijpleidingen en zelfs'plaats
delict situaties', maar nog weinig wordt gebruikt voor
'standaard'landmeetkundige werkzaamheden.Terwijl er
ontzettend veel mogelijkheden zijn. In dit artikel worden
praktijkvoorbeelden gegeven waarin laserscanning van
meerwaarde is geweest voor de gemeente Rotterdam.
Ruim vijfjaar geleden is de afdeling Landmeten van de
gemeente Rotterdam gestart met het uitvoeren van
tests en onderzoeken naar de (on)mogelijkheden van terres
trische laserscanning. Doel hiervan was te onderzoeken in
welke situaties laserscanning de conventionele meettech
nieken kan vervangen of aanvullen. In deze onderzoeken
is veelvuldig samengewerkt met de Technische Universiteit
Delft en ingenieursbureaus. Vooralsnog heeft Landmeten
geen eigen laserscanner. Daarvoor heeft de afdeling 'nog'
te weinig expertise in huis en heeft de gemeente Rotterdam
nog onvoldoende meetprojecten om de investeringskosten
terug te kunnen verdienen.
Metingen
Landmeten voert voornamelijk werkzaamheden uit in op
dracht van het Ingenieursbureau van Gemeentewerken Rot
terdam. Deze opdrachten betreffen 'standaard' metingen
in de stad én speciale metingen aan grote infrastructurele
projecten zoals RandstadRail en Rotterdam CS.
Fig. 1. Scan van een
spoorviaduct.
De meeste 'standaard' opdrachten zijn
metingen van profielen en digitale ter
reinmodellen. Indien laserscanning
hier een efficiencyverbetering en kos
tenbesparing kan opleveren, is dat ge
zien het grote aantal projecten heel
interessant. Toepassing van laserscan
ning is meerdere malen getest, zoals
het scannen van een kruispunt, via
duct of tunnel (fig. 1).
Zoals aangegeven, voert Landmeten
ook de constructie- en deformatieme
tingen aan bijvoorbeeld RandstadRail
uit. Met dit grote project in het voor
uitzicht, is in 2005 onderzoek uitge
voerd naar de mogelijkheden van de-
formatiemonitoring met terrestrische
laserscanning in de tweede Heinen-
oordtunnel. De uitkomsten van dit
onderzoek dat in samenwerking met
de TU Delft is uitgevoerd, waren zeer
positief. Aangetoond is dat met behulp
van deze techniek relatieve deforma
ties van enkele millimeters en absolu
te deformaties van ca. 15 mm kunnen
worden gedetecteerd.
Omdat Landmeten niet over een laser
scanner beschikt, worden voor het
scannen ingenieursbureaus inge
huurd. Deze partijen worden gevraagd
om de scans te maken, registreren
en filteren. Afhankelijk van de vraag
van de gebruiker wordt soms ook een
eindproduct gevraagd, zoals een digi
taal terreinmodel. Het vervaardigen
van het eindproduct doet de afdeling
steeds vaker zelf, denk hierbij aan het
bepalen van hoogteprofielen en het
vastleggen van objecten (lantaarnpa
len, kasten, bovenleiding, enz.).
Opdrachtgever/gebruiker
Het toepassen van terrestrische laser
scanning doet de afdeling niet voor
zichzelf. Het is een nieuwe techniek die
de opdrachtgever van 'meer' en 'andere'
data kan voorzien. Maar zit de opdracht
gever daar eigenlijk wel op te wachten?
De grootste opgave voor Landmeten is
de voordelen van laserscanning aan
de opdrachtgever duidelijk te maken,
in dit geval aan het Ingenieursbureau
van Gemeentewerken Rotterdam. De
opdrachtgever ontwerpt en bouwt al
lerhande infrastructuur en bouwwer
ken in Rotterdam, maar doet dit vaak
met 2D-ontwerppakketten, zoals Auto
Cad en Microstation. Het idee van 3D-
laserscanning staat de ontwerpers en
constructeurs wel aan, maar zij willen
V van Cosliga,
Adviseur Afdeling
Landmeten,
Gemeente wer
ken, gemeente
Rotterdam
GEO-INFO 2008-12
