Labyrinten en doolhoven
Liever de vorm dan de inhoud
Zoekers en vinders
Al sinds ik me kan herinneren heb ik een fascinatie voor
doolhoven. Het begon met structuren in voegwerk
tussen stenen en tegels van mijn ouderlijk huis. Door de
verschillende kleuren en patronen kon je met je ogen een
lange reis maken langs de kaarsrechte voegen en af en toe
smokkelen bij een scheurtje.
Rond mijn twaalfde kreeg ik een LP-hoes in handen (zo'n
ouderwetse klaphoes als verpakking van een muziekdra
ger) met daar binnenin de afbeelding van een doolhof. In
het midden stond uitdagend: 'It's here'. Na een kwartiertje
ronddolen wist je één ding zeker: je zou daar nooit belan
den. Bovendien was de muziek ook niet te pruimen. Alhoe
wel: het was een aardige poging Sgt. Peppers Lonely Hearts
Club Band naar de kroon te steken. Tevergeefs!
Inmiddels is die oorspronkelijke aandacht wel
verdwenen. Er zijn belangrijker dingen. Eén
ding is gebleven: de vaak fantastische geo
metrische vormen die gebruikt zijn voor
het vormen van labyrinten. Ik probeer
tijdens vakanties dan ook altijd en pas
sant dit soort patronen te vinden, waar
door ik wel eens thuiskom met foto's
van details in plaats van de bekende
snapshots.
Een mooi moment om het verschil tus
sen doolhoven en labyrinten toe te lichten.
Figuur 1 geeft een klassiek voorbeeld weer van
een labyrint: er is een ingang en een doel. Je kunt
niet verdwalen. In de figuur van figuur 2 kun je wel degelijk
verdwalen of tenminste 'verkeerde paden' bewandelen.
Fig. 1. Labyrint.
Het labyrint in de kathedraal van
Chartres (figuur 3) heeft naast de
prachtige vorm aanleiding gegeven
tot interpretatie van getallen. De
ruim 261 meter lengte die dit laby
rint meet is voor getallengoochelaars
aanleiding geweest hier met zoge
naamde Gematria (geen geometrie,
doch getallensymboliek waarbij de
letters staan voor getallen, A=1 B=2,
enz.) allerlei geheime coderingen
aan toe te kennen. Priemgetallen ver
vullen daarin een bijzondere plaats.
Het is uiterst dubieus of deze nu-
merologische benadering enig licht
werpt op welke waarheid dan ook.
Het houdt een deel van de mensheid
bezig en kan in een tijd (the new age)
waarin er belangstelling is voor Da
Vinci-codes, Kabbala, esoterie en tem
peliers een aangenaam tijdverdrijf
zijn (zie wwwjohnjames.com.au/
chartres-thelabyrinth.shtml).
Zeker ook het vermelden waard is het
prachtig bewaard gebleven labyrint
te Gent. Op een oppervlakte van ca.
140 vierkante meter is in het stadhuis
Culturele betekenis
Van prehistorische labyrinten veronderstelt men dat deze
dienden als onneembaar voor kwaadwillende geesten of als
route voor rituele dansen. Het bekendste labyrint (feitelijk:
doolhof) is die uit de mythologische vertelling van Ariad
ne die Theseus hielp met haar kluwen wol. Na het gevecht
met Minotaurus kon eenvoudig de weg naar de uitgang
teruggevonden worden. Later, in de Middeleeuwen, dacht
men een andere rol toe aan de labyrinten. Zij zouden een
symbool vormen voor een moeizame levensweg, vanaf de
entree (geboorte) tot aan het middelpunt (God). Ook werden Fig. 2. Doolhof.
ze symbolisch gebruikt als vervanging van tijdro
vende of te dure pelgrimstochten. Nog steeds
worden vandaag de dag labyrinten aange
legd met als doel de menselijke geest te
transformeren, dan wel dit proces te ac
tiveren en te faciliteren (zie www.laby-
rinthsociety.org). 1
Tot de verbeelding sprekende laby
rinten zijn te vinden in de in Noord
Frankrijk gelegen gotische kerken van
Reims, Chartres en Amiens, of, in de
buitenlucht en op kleinere schaal, in het
straatwerk voor de St. Lambertus in Mingols
heim (D) (figuur 4). Fig. 3. Chartres.
aldaar het patroon van figuur 5 te
vinden. Dit labyrint is in ca. 1530 ver
vaardigd van wit en zwart marmeren
vierkante tegels van ongeveer 27 cm.
Het zijn overigens niet alleen mensen
die in geometrie of oude metseltechnie
ken geïnteresseerd zijn die hier eens een
bezoek aan brengen. Inmiddels hebben
ook Reiki-, tai-chi- en parapsychologie-
adepten de weg gevonden naar de 'he
lende' werking van deze eeuwenoude
vormen. (eitaat:'De vorm van dit met
Licht en Bewustzijn gevulde labyrint is
ontstaan door zeven spiralende omgan-
GEO-INFO 2009-1
