r
Bipigiilii
mÊÊM0§mm
MI
Fig. 4. Mingolsheim (D).
Fig. 5. Stadhuis Gent (B).
Fig. 6. Fritzler's Maze 2008.
Fig. 7. Doolhof te Ruurlo.
gen om een kruis. Spiralende vormen
hebben altijd te maken met moeder
aarde.')
Ook op de oneindige maïsvelden in Co
lorado houdt men wel van verstoppertje
spelen.
Al sinds het begin van deze eeuw zijn daar de jaarlijks terug
kerende Fritzler Ma(i)zes (zie www.fritzlermaze.com/mazes.
html). Met behoorlijke inspanning wordt daar jaarlijks rond
de pompoenentij d een doolhof van formaat in de maïsvelden
uitgezet. ('The Fritzler MAiZE covers over 15 acres of ground
and contains over 2 miles of pathways guaranteed to get you
and your family or friends lost.')
Of iets dichter bij huis: het doolhof van Ruurlo is in 1890
ontworpen door Daniel Marot. De opdrachtgever was de fa
milie Van Heeekeren van Keil.
Met een oppervlakte van een hectare is het de grootste heg-
gendoolhof ter wereld en staat als zodanig vermeld in het
Guiness Book of Records. In 1975 heeft een totale renovatie
plaatsgevonden. De taluds werden hersteld, paden opnieuw
uitgegraven en duizenden jonge beuken geplant. Het dool
hof is trapeziumvormig en een kopie van de Hampton Court
Maze in Engeland. De hagen zijn beplant met beuken. Deze
staan op een talud en hebben een hoogte van 1,50 meter. De
lengte van de paden bedraagt maar liefst 1188 meter. In het
midden staan twee bomen en een uitkijktoren. Daar van
daan heeft men een prachtig uitzicht over het labyrint van
gangen, en over de nog dolenden (figuur 7).
Labyrinten en geometrie
Een laatste hier genoemd aspect van labyrinten is het zoge
naamde 'labyrinth tiling'. Een oude techniek die vooral in de
Moorse bouwkunst een belangrijke plaats heeft veroverd en
zo af en toe ook waar te nemen is in de doorgaans functionele
Flollandse bouwstijlen uit het begin van de negentiende eeuw.
Een vraag die dan opkomt is hoe deze materie zijn weg vond
naar het hart van christelijk Europa. Hoe vond de gewijde geo
metrie als geheel, samengesteld uit het gedachtegoed van Py
thagoras, Vitrivius, Hermes Trismegistos, het neoplatonisme
en de Islam, haar weg naar het westen? Er moeten dus perio
den in de geschiedenis geweest zijn waarin dergelijke leerstel
lingen en ideeën kunnen zijn overgebracht en overgenomen.
De introductie van "gewijde' geometrische vormen en pa
tronen in westerse bouwstijlen is terug te voeren op de in
vasie van de islam die, destijds gedreven door het militante
energieke kenmerk van dit nieuwe geloof door het Midden
Oosten raasde, het Iberisch schiereiland overweldigde en
Frankrijk binnentrok. De Moorse legers mogen dan in 732
door Karei Martel bij Poitiers zijn tegengehouden, ideeën
zijn moeilijker tegen te houden dan legers. Deze ideeën von
den hun oorsprong bij de bouw van de tempel van Salomo,
waarover in de bijbel in het boek Koningen gezegd wordt
dat Hiram van Tyrus, een vriend van Salomo, hem helpt
met het bouwen van de tempel door hem het benodigde ce
derhout van de Libanon te zenden. Bovendien stuurt hij zijn
bouwmeester, Hiram Abiff, naar Salomo om de bouw te lei
den. Hiram Abiff was op de een of andere wijze verbonden
met het koninklijk huis van het Fenicische Tyrus en hij was
een 'meester' die was ingewijd in de geheimen van de bouw
kunde en in die van de sacrale geometrie; de ordening van
de wereld volgens de geheimen van getal, vorm en maat. In
de bouwkunde vond de geometrie haar hoogste toepassing
en verwezenlijking. De latere moskee en synagoge waren
beide niet op decoratieve maar op geometrische principes
gebaseerd, op abstracte wiskundige verhoudingen. De enige
versiering die was toegestaan was van een abstracte geome
trische soort: de doolhof, de arabesk, de geblokte vloer, de
GEO-INFO 2009-1
