1
Van Stehouwer naar Bommelstein'
Kasteel (de) Nederhorst in Nederhorst den Berg werd in
1970 gekocht door ondernemer Jan Jonker en is inmid
dels eigendom van de naar zijn overleden echtgenote ver
noemde Harmine Woltersstichting. In de dertiende eeuw
stond hier al een kasteel. Aanvankelijk heette dit Horst,
maar omdat bij Rhenen een kasteel stond dat Hogerhorst
20
DHC-bezoek aan het
bijgebouw in 2006
...en vitrine
inspectie daarbij
door DHC-voorzitter
Herman Quee.
heette, werd kasteel Horst voortaan
Nederhorst genoemd Het toont weer
dat hoogteverschillen vergaande gevol
gen kunnen hebben. Toonders Studio's
benutte na 1970 jarenlang een deel
van het kasteel. Vanwege de associatie
met het slot van Toonders hoofdper
soon Heer Bommel wordt het kasteel
in de volksmond ook wel Bommelstein
genoemd. In de directe omgeving van
het kasteel is door de ANWB zelfs een
gemarkeerde wandeling uitgezet met
de naam 'Bommelstein-route'.
De Harmine Woltersstichting beheert
diverse verzamelingen in eigendom
en bruikleen. Zo bevindt zich in een
bijgebouw ook een collectie geodeti
sche instrumenten en curiosa, verkre
gen van Jan Stehouwer, werkzaam bij
het Kadaster, donateur en lid van een
inventariserende werkgroep van de
stichting De Hollandse Cirkel (DHC).
Over zijn verzameling van toen 200 in
strumenten en attributen is reeds eer
der gepubliceerd. Bezoek aan kasteel
Nederhorst is alleen op afspraak mo
gelijk. Zo'n afspraak vond bijvoorbeeld
plaats bij het afscheid van projectlei
der Jan Schut van de DHC-werlcgroep
Inventarisatie Geodetische Instrumen
ten op 3 februari 2006.
Peilmerkstenen
Te zien zijn naast vitrines met instru
menten onder meer ook peilmerkste
nen en een meetpunt. Na ze ook te
hebben opgemeten beschreef Stehou
wer ze deels al in het, in 2007 beëin
digde, personeelsblad van de vroegere
Directie Gelderland van het Kadaster.
De foto met de peilmerkstenen toont
links een AP-steen met groef van 36
x 24 x 12 cm. 'Jammer genoeg is in
het exemplaar van deze foto geen
hoogtemaat aangebracht', zo schreef
Stehouwer met spijt bij zijn opname
en hetzelfde geldt dus voor het lin
ker exemplaar op deze foto. Boven
de lijn staat wel '...el' en '....dm', wat
weer een fraai negentiende-eeuws
voorbeeld is van het gebruik van de
naam el voor de meter. In de andere
steen is de hoogtetekst '10.080 Meter
boven NAP' gebeiteld. Deze steen met
de afkorting NAP van Normaal Am
sterdams Peil is dus van na de eerste
Nauwkeurigheidswaterpassing van
1875-1885. Stehouwer vermeldde dat
GEO-INFO 2009-1
