Boekbespreking
Cities of the World
Complete Edition of the Colour Plates of 1572-1617 van Georg Braun en Franz Hogenberg.
Redactie: Stephan Füssel, voorwoord Rem Koolhaas. Uitgeverij Taschen, 2008, ISBN 978-3
8228-5272-9, prijs €150.
De uitgeverij Taschen is bekend
van zijn koffietafelboeken en er
is weer een fraaie loot aan hun stam
verschenen: de heruitgave van de
stadskaarten en -aanzichten van Braun
Hogenberg uit het einde van de zes
tiende en begin van de zeventiende
eeuw. Een fors boek op A3-formaat met
iets meer dan 500 pagina's datje niet
zomaar even ter hand neemt: hiervoor
dient de tafel te worden ontruimd zo
dat het goed kan worden neergelegd
en opengeslagen. Maar dan kun je ook
urenlang genieten van alle fraais dat
het boek te bieden heeft.
Deze heruitgave bevat de 363 gravures
met 564 stadsplattegronden en stads-
aanzichten die door Braun en Hogen
berg zijn verzameld en gegraveerd i,n
hun 'Civitates orbis terrarum' (Ste
den van de wereld): een serie van zes
boeken die in de periode 1572-1617
zijn verschenen in diverse talen. In
deze heruitgave worden dertig rijk
geïllustreerde pagina's besteed aan de
achtergrond van het oorspronkelijke
werk, aan de personen Georg Braun
en Franz Hogenberg, aan de herkomst
van hun materiaal en aan de gebruik
te technieken. In de rest van het boek
worden de stadsplattegronden op ver
schillende formaten afgebeeld: een
behoorlijk aantal op dubbelpagina-
formaat (in dit geval A2 dus), en twee
stuks (Rome, p. 339, en Jeruzalem, p.
345) op Al-formaat als uitklapkaart
(die je voorzichtig moet openen, zo
merkte ik al gauw). Vele andere af
beeldingen zijn op paginabreedte (wat
toch nog een A4-formaat is) afgedrukt.
Door deze royale afbeeldingsforma
ten zijn de details over het algemeen
goed te zien. Een bijzonderheid is dat
vele stadsaanzichten vanuit een vogel
vluchtperspectief zijn gemaakt.
De selectie van steden geeft een aar
dig beeld van welke er rond 1600 be
langrijk waren. Natuurlijk zitten alle
grotere steden van Europa erbij (al
leen Madrid ontbreekt), maar hoewel
het originele werk de hele wereld zegt
te beslaan zie je dat de wereld vanuit
het Europese gezichtspunt toen nog
maar beperkt was: er zijn een paar
Aziatische steden (Aden, Calcutta, Da
mascus, enkele handelsposten langs
de Indische Oceaan, en natuurlijk Je
ruzalem), twee Amerikaanse (Mexico,
Cuzco) en een handjevol Afrikaanse
(Tanger, Algiers, Elmina, Cairo, Mom
basa). Van Rusland is alleen Moskou
afgebeeld (en dan ook twee maal),
maar belangrijke steden als Kiev, Nov
gorod en Odessa ontbreken. De steden
van de tweede rang in Europa zijn
vaak ook tijdgebonden: alleen al de
vermelding van de Nederlandse ste
den Franeker, Bolsward, Enlchuizen
en Sluis (maar weer niet Breda) wijst
daarop. Ook reeksen Hongaarse stad
jes wijzen daarop: indertijd drongen
de Turken op naar Oostenrijk en deze
plaatsen waren toen dus nieuwswaar
dig (zoiets als tegenwoordig Goma
of Hebron). De volgorde in het boek
is overigens nogal willekeurig, con-
Detail van de plattegrond van de stad Haarlem. De inkleuring was niet altijd binnen de lijntjes
of the World
GEO-INFO 2009-3
TASCHEN
