ring. Dit scenario representeert ook de wens tot in- en
uitzoomen, om detailinzicht, respectievelijk overzicht te
verkrijgen. Weliswaar is het werken met geodata in een
digitale, objectgerichte omgeving in principe schaalloos,
maar de schaal van weergave van een aan de gebruiker
gepresenteerd kaartbeeld blijft natuurlijk van belang
voor de informatieoverdracht en die schaal verandert hij
in- en uitzoomen.
In scenario 2 worden structuurvisiekaarten van een ge
meente vergeleken met bestemmingsplankaarten. De
schaal van de kaarten is gelijk maar is er sprake van een
verschillende generalisatie van de topografische onder
gronden, als gevolg van verschillende kaartdoelen.
Onderzoeksmethoden
Het bleek allereerst noodzakelijk om via een gebruikers
onderzoek beter inzicht te krijgen in doel en gebruik van
plankaarten in Nederland en met name de topografische
ondergronden daarvan.
Het gebruikersonderzoek bestond uit verschillende onder
delen: bestudering van de huidige praktijk en vakliteratuur,
een zogenaamde Focus Groep bijeenkomst en een online-
enquête.
De Focus Groep bijeenkomst werd gehouden op 24 april
2008 in Utrecht tijdens de beurs Overheid ICT. De uitkom
sten werden gebruikt voor het formuleren van concrete vra
gen, die werden gecombineerd tot een online-enquête, die
voor het eerst werd uitgezet op de NedGraphics-dag op 25
september 2008 en die werd afgesloten op 1 februari 2009.
In de tussentijd werd bij verschillende gelegenheden (o.a. de
Dienstverleningsmarkt van VROM Geonovum) en via web
sites opgeroepen tot deelname en werden medewerkers van
RO-afdelingen van gemeenten en stedenbouwkundige bu
reaus en dergelijke schriftelijk uitgenodigd. Het totale aan
tal respondenten was uiteindelijk 112 en van die 112 perso
nen haakten er tussentijds nog eens 35 af. Voor hen was het
beantwoorden van de vragen kennelijk te lastig, of zij ston
den te ver af van de problematiek. Voor de meeste anderen
was het mogelijk om de enquête, bestaande uit 51 vragen
met daarbij ook een flink aantal kaartvoorbeelden, binnen
een half uur te voltooien. Meer dan de helft van de respon
denten maakt minstens een maal per week, en meestal elke
dag, gebruik van bestemmingsplannen. Zij doen dat vooral
als gemeenteambtenaar. Dat geldt ook voor structuurvisies,
Fig. 4. Op basis van
welke ondergronden
worden gemeentelij
ke structuurvisies in
Nederland gemaakt?
Fig. 3. Op basis van
welke ondergronden
worden bestem
mingsplannen in
Nederland gemaakt?
1
maar het gebruik daarvan ligt veel la
ger en beperkt zich meestal tot enkele
keren per jaar. Bij de interpretatie van
de resultaten moet er rekening mee
worden gehouden dat er zich nauwe
lijks 'gewone burgers' onder de respon
denten bevonden.
Huidig gebruik van ondergronden
74 respondenten zijn de laatste twee
jaar weieens betrokken geweest bij
het daadwerkelijk maken van bestem
mingsplankaarten, 51 van hen vaak of
altijd. Voor structuurvisiekaarten lig
gen die cijfers veel lager, respectieve
lijk 37 en 7. Aan deze personen werd
gevraagd op basis van welke onder
gronden zij de plankaarten maakten.
De uitkomsten staan in de figuren 3
en 4.
De dominantie van de GBKN en kadas
trale kaart is evident bij de bestem
mingsplannen en logisch in verband
met de schaal van de kaarten, die door
gaans tussen de 1:500 en 1:5.000 ligt.
Opvallend is dat er voor het maken van
bestemmingsplannen ook nog veel ge
bruik gemaakt wordt van luchtfoto's.
Zoals ook blijkt uit het geleverde com
mentaar bij een van de vragen, heeft
dit te maken met het feit dat 1/3 van
de respondenten vindt dat het gehan
teerde kaartmateriaal niet helemaal
voldoet: het is onvoldoende nauwkeu
rig, onvoldoende actueel, of beide.
Hoewel het doel van een bestemmings
plan erom vraagt ze te laten zien bij
het raadplegen, worden de kadastrale
grenzen vanwege die fouten daarom
bijvoorbeeld vaak maar weggelaten. Bij
de interpretatie van figuur 4 moet re
kening worden gehouden met het feit
dat de respondenten bijna uitsluitend
ex-varing hebben met het maken van
structuurvisies door gemeenten. In dat
licht bezien, alsmede met het oog op
de afwijkende doelstelling van struc
tuurvisies, is het niet verrassend dat
53%
42%
8%
11%
Kadastrale
Top. Kaart
Top. Kaart
Top. Kaart
kaart
1:10.000
1:25.000
1:50.000
Luchtfoto
gemaakte
83%
75%
16%
i l
6%
1%
38%
Bjwiwewi
13%
GBKN
Kadastrale
Top. Kaart
TopKaart
Top. Kaart
Luchtfoto
Overig
kaart
1:10.000
1:25.000
1:50.000
CEO-INFO 2009-3
