Tentoonstelling in Museum
Sterrenwach t Sonnenborgh
Samenvatting
In samenwerking met de Universi
teitsbibliotheek van Utrecht is van
9 april tot 15 november 2009 de
tentoonstel ling De hemel in kaan te
zien, waarin een selectie van de vaak
schitterend ingekleurde sterrenkaar
ten, sterrenatlassen en sterrenkun
dige prenten uit de website ook in
het echt te bewonderen is.
Voor meer informatie, zie;
www.sonnenborgh.nl
Behalve de verzameling digitale astrono
mische afbeeldingen zijn op de website
Gedigitaliseerde kaarten vier andere col
lecties operationeel. Zo is er een overzicht
van zeventig oude topstukken uit de
collectie van de Kaartenverzameling van
de Faculteit Geowetenschappen. De deel
collectie 700 Thematische kaarten biedt
een boeiend overzicht van de ontwikke-
ig van de thematische kartografïe van
Nederland. De deelcollectie Kaarten van
Holland en Utrecht biedt een treffend over
zicht van de kartografische en geografi
sche ontwikkeling van het Nederlandse
economische kerngebied van de 16de tot
en met de 19de eeuw.Tot slot staan 250
bodemkaarten van België uit de collectie
van de Bibliotheek Geowetenschappen op
internet. In de toekomst volgen nieuwe
deelcollecties.
Vier eeuwen de hemel in kaart: oude sterren
kaarten en -prenten op internet toegankelijk/
Rob H. van Gent en Marco van Egmond
Recentelijk is aan de cumulatieve website
Gedigitaliseerde kaarten (http://kaarten.library.
uu.nl) van de Universiteitsbibliotheek Utrecht
een nieuwe collectie gedigitaliseerde kaarten
toegevoegd: ongeveer 100 oude sterrenkaarten
en -prenten zijn onder de titel 400 Jaar ster
renkijker voor iedereen toegankelijk gemaakt.
Dit naar aanleiding van het feit dat in 2008 vier
eeuwen geleden in Middeiburg de telescoop
werd uitgevonden. Daarnaast is 2009 het
Internationale Jaar van de Sterrenkunde.
Uit de rijke collectie van hemelatlassen,
maanatlassen, losse sterrenkaarten en
sterrenkundige pamfletten en prenten in de
Universiteitsbibliotheek Utrecht is een keuze
gemaakt van de meest bijzondere en zeldzame
exemplaren, die op treffende wijze laten zien
hoe de beoefening van de sterrenkunde zich in
de afgelopen 400 jaar in Nederland en elders
heeft ontwikkeld.
Figuur5. Pamflet met een wereldkaart in twee halfronden met de zichtbaarheid van de zons- en maansverduisteringen in 1738,1739 en 1740 (Amsterdam:
Reinier en Josua Ottens, 1738). Op deze wereldkaart geeft Simon Jansz. Panser uit Emden de gebieden aan waarop de ringvormige zonsverduisteringen
van 15 augustus 1738 en 4 augustus 1739 zichtbaar zullen zijn. De hiervoor benodigde berekeningen waren gebaseerd op de astronomische tabellen van de
Franse sterrenkundige Philippe de la Hire 1640-1718De diagrammen onder de wereldkaart vertonen onder meer de zonsverduisteringen van 15 augustus
1738,4 augustus 1739,30 december 1739 en 13 juli 1748, zoals deze vanuit Amsterdam zichtbaar zullen zijn. Andere diagrammen tonen de maansverduiste
ringen van 24 januari 1739 en 13 januari 1740 (Utrecht UB, Kaart Moll Mappae Astronomicae 55 [37]).
Geo-lnfo 2009-7/8 13
