xS
HIER B ÉGR AVTlN
3
CV uit 1939
Literatuur
Stichting
De Hollandse
iirke! H
irkel >4
schilder Hendrick Avercamp, maar van
die daar wel begraven prominenten
mankeerden grafstenen. Dat Reyers toch
in 1925 al een extra steen voor Berendtsz.
wilde, bleek uit de Kamper Courant over
deze bij de onthulling sprekende voorzit
ter: "De heer Reijers is het hier geweestdie
de beteekenis van dezen bouwmeester naar
voren heeft gebracht. O.a. herinnerend
dat het in 1925 drie eeuwen geleden was,
dat Berendtsz. te Kampen 'In den Heere is
gerust', zooals te lezen staat op den door
spr. gevonden grafsteen, welke vlak voor
hem ligt, maar er waren toen, hier moeilijk
te noemen, omstandigheden, die destijds
een huldiging als deze naar het tweede plan
hebben geschoven." Reijers benadrukte al
langere tijd ook het bouwkundig werk,
onder andere aan stadspoorten, van de
landmeter (Reijers, 1910). In 1935 schreef
Reijers ook: "Wat nu vreemd kan lijken:
een iandmeeter, de schepper wordende
van architectonisch belangrijke gebouwen.
Maar die oude landmeeters waren in het
algemeen mannen, die niet alleen met wis-
en meetkunde vertrouwd waren, het waren
meermalen ook kunstenaars." Al schreef
Berendtsz. zelf hoogstens 'schilder en
landmeter', men wilde hem herdenken als
architect! Boven de grafsteen werd in de
muur een steen toegevoegd met dan ook
de tekst: THOMAS BERENDSZ GEZWOREN
LANDMETER VAN OVERIJSSEL VERMAARD
BOUWMEESTER HIER BEGRAVEN Overl: 10
ME11626 Herd: 10 ME11935.
r'.V. ORE1 \j i)M I 'I I" k
VAN OwifJSSmw
VERMAARD IV iUWMEESTFJ?
Afb. 3. Grafsteen van 1625, detail
Vrijdag 10 mei 1935 stonden burgemees
ter mr.dr. L.K. Okma (met ambtsketen),
de directeur van Gemeentewerken, het
stichtingsbestuur, de stadsarchivaris, de
voorzitter en de secretaris van kerkvoog
den, secretaris J. Geesink van 'Overijsselsch
Regt en Geschiedenis'en belangstellen
den (waarschijnlijk niet één landmeter) in
een kring rond een tafel met lessenaar bij
Afb. 4. Herdenkingssteen van 7935 in de west
muur, boven de grafsteen
het graf. Eerst sprak Reijers en daarna de
burgemeester. Deze dankte de stichting
en onthulde door het wegschuiven van
een groen gordijn de steen in de muur. En
passant herinnerde hij ook nog aan zijn
eigen pogingen om in de straten 'op Zuid'
de naam Berendtsz. te bewaren. Na een
dankwoord van Reijers besloot'indruk
wekkend orgelspel'de korte plechtigheid.
Landelijke kranten en het Tijdschrift voor
Kadaster en Landmeetkunde vermeldden
niets over de herdenking en de steen van
1935.
Een iets latere uitgebreidere cv van
Thomas Berendtsz. betitelt hem als
'bouwmeester, schilderen landmeter'
(Krans, 1939). Vermeldenswaard uit die bij
drage - die opmerkelijk genoeg de steen
van 1935 niet noemt - zijn diverse zaken.
Bijvoorbeeld dat de 'experientie' voor zijn
aanstelling was de'Caerte der Overijsel-
sche Limiten boven Deventer van d'IJssel
aff tot voorbij 't Clooster ter Honnep'.
Verder is interessant dat de stad Zwolle,
waar hij als bouwkundige en landmeter
fungeerde, hem in 1616 vereerde met een
glasraam. Thomas moest vanwege zijn
Remonstrantse overtuiging in 1619 wor
den ontheven uit zijn ambt als landmeter
van de Staten, maar werd in 1623 weer
in dienst genomen. Hij kreeg zelfs zijn
tractement over 1622 nog...
- Krans, G.H.A.,Thomas Berendtsz. Bouwmeester,
schilder en landmeter te Kampen, in: Verslagen
en mededelingen van de Vereeniging tot beoe
fening van Overijsselsch Regt en Geschiedenis,
55e stuk, Deventer 1939; ook in databank op
www.historischcentrumoverijssei.nl
- Muller, E. en K. Zandvliet, Admissies als land
meter in Nederland voor 1811, Alphen aan den
Rijn, 1987, p. 97-100
- Pouls, H.C., De Landmeter..., Alphen aan den
Rijn 1997, p. 69. Hierin op. p. 108 nog een
artikel uit de Provinciale Zeeuwse Courant van
26 november 1965
- Reijers, A.J., bijdrage in tijdschrift Bouwkunst,
's-Gravenhage 1910, p. 16 e.v.
- Reijers, A.J.,Thomas Berendtsz, in: Kamper
Almanak 1935/1936, p. 145-155 (incl. verslagen
uit de Kamper Courant van 10 en 14 mei 1935
en een tekening van de steen uit 1625 van de
hand van Reijers)
u+rCnJa*
De stichting
De Hollandse Cirkel
(1998) heeft als doel
de bevordering van de belangstelling
voor het verleden van de geodesie. De
website www.hollandsecirkei.nl kent
een button Geodetische Monumenten
Nederland met nog de waarschuwing
'Dit onderdeel is in aanbouw!' Present
zijn reeds:
- IJkbasis Loenermark
- Gebouw voor Geodesie te Delft
(Kanaalweg 4)
- Gebouw voor Landmeten te
Wageningen
- Dijkpeilsteen van Hudde te
Amsterdam
Nederlands hoogste en laagste
maaiveldpunt te Vaals en Nieuwerkerk
aan den IJssel
- Plaquette locatie woonhuis Snellius te
Leiden (Douzastraat 2)
- NAP-hoofdmerk Polytechnische
School te Delft (Oude Delft 95)
Een al bekend nog toe te voegen
object is bijvoorbeeld onderstaande
gevelsteen uit Grouw.
Aanvullende tips zijn welkom, bijvoor
beeld via de button'Mail ons'op de
website.
LANTMI TER A°.»Vn w
Geo-lnfo 2009-9 31
