Gebruikmaken van hoogte
3D-modellen
maat. Dit is een tekstueel formaat (XML) en een open standaard,
die nauwkeurig specificeert uit welke onderdelen een kaartlaag
kan bestaan. KML biedt de mogelijkheid tot onder meer het
toevoegen van thematische kaartlagen, het gebruik van hoogte,
het tonen van geavanceerde 3D-modellen, het animeren van
kaartlagen en het maken van een tour - ofwel een vliegreis
langs belangrijke punten op de kaart. Deze mogelijkheden zijn
op verschillende manieren bruikbaar voor het presenteren van
CBS-cijfers.
Thematische kaartlagen
Google Earth biedt de mogelijkheid om thematische kaartlagen
over de aardbol te draperen. Het CBS heeft in Google Earth
geëxperimenteerd met een aantal thematische kaarten op
buurtniveau. Een moeilijkheid daarbij was het conflict tussen
thematische kaartlagen en de onderliggende fotobeelden:
thematische kaartlagen representeren een geografische verde
ling van (statistische) waarden, terwijl fotobeelden objecten
tonen. Als een thematische kaart simpelweg in Google Earth zou
worden ingepast, dan zijn de fotobeelden niet zichtbaar. Het is
de vraag wat dan de toegevoegde waarde is van het gebruik
van Google Earth. Satellietfoto's worden niet snel gecombineerd
met thematische kaarten. De combinatie biedt echter een groot
voordeel: het vergroot de herkenbaarheid van het betreffende
gebied. Voor de CBS-buurtcijfers is het wenselijk dat gebruikers
hun eigen straat herkennen omdat ze vaak niet bekend zijn met
buurtgrenzen, maar wel met de directe omgeving.
Om het conflict tussen thematische kaartlagen en fotobeelden
op te lossen, is gekozen voor het volgende: als heel Nederland in
beeld is, dan domineert de thematische kaart. De transparantie
van de thematische kaartlaag wordt groter naarmate gebruikers
verder inzoomen. Op deze wijze krijgen gebruikers een beeld
van de geografische verdeling van een onderwerp, maar kunnen
ze tevens hun buurt of straat herkennen.
Het belangrijkste verschil tussen Google Maps en Google Earth
is dat het laatste programma een extra dimensie biedt. Doordat
Google Maps een mercatorprojectie toont en Google Earth een
driedimensionaal (3D) beeld van de aardbol geeft, is in Google
Earth gebruik te maken van hoogte. Deze dimensie is te gebrui-
Fig. 4. Migratiestromen met behulp van hoogtelijnen, 2007.
ken in kartografische visualisaties. Op internet zijn meerdere
mogelijkheden te vinden van het toepassen van hoogte in
Google Earth (bijvoorbeeld thematicmapping.org).
Eén van de manieren om van hoogte gebruikte maken, is het
weergeven van inwoneraantallen met 3D-staafdiagrammen.
De hoogte van de staaf geeft dan aan hoeveel mensen in het
betreffende gebied wonen. Deze manier van visualiseren geeft
echter problemen: als gebruikers loodrecht op de staven kijken,
zien ze geen verschil tussen de verschillende waarden en als ze
onder een hoek naar de waarden kijken, dan verbergen grotere
staven de omliggende kleine. Dit probleem,'occlusion'genaamd,
speelt vooral bij de presentatie van buurtcijfers.
Een tweede manier waarop hoogte is te gebruiken, is door een
gehele regio een bepaalde hoogte te geven. Dit resulteert in een
zogeheten'prism diagram'. Hierin worden (de polygonen van)
gebieden hoger weergegeven naarmate hun waarde groter is.
Probleem van een 'prism diagram' is dat gebruikers het volume
van het gebied onterecht als de waarde interpreteren.
Met deze problemen in het achterhoofd is het raadzaam om
hoogte te combineren met andere visualisatiemogelijkheden.
Een voorbeeld is het tonen van migratiestromen door middel van
pijlen (fig. 4). Het toont de migratie vanuit andere, vooral Euro
pese, landen naar Nederland. Zowel de hoogte als de dikte van de
pijlen geven aan hoe groot de stroom is. De hoogte van de pijlen
heeft toegevoegde waarde als de gebruiker inzoomt op de kaart.
Een nog geavanceerdere manier om de derde dimensie in
Google Earth te benutten, is het tonen van 3D-modelleri die met
AutoCad of andere 3D-animatietools zijn gemaakt. Een mooi
voorbeeld van deze toepassing is de'Building'-kaartlaag die
standaard in Google Earth beschikbaar is en 3D-modellen van
bekende gebouwen als het paleis op de Dam bevat. Als gebrui
kers deze laag inschakelen, zijn de gebouwen zichtbaar op de
kaart en vanuit iedere hoekte bekijken.
Deze functionaliteit is ook in te zetten voor het presenteren van
statistieken. Het is bijvoorbeeld mogelijk om een statistische
variabele in een sD-landschap te vangen en dit in Google Earth
Fig. 5. Bevolkingsdichtheid gecombineerd met het aantal ziekenhuizen bin
nen een straal van 20 kilometer op buurtniveau, 2007.
Geo-lnfo 2009-12 39
