'10-jarig bestaan van de Zorgatlas'
Verslag
mr>
Nationale A^las
Volksgezondheid
Op donderdagmiddag i oktober 2009 werd
er in de Muzenzaal van het Ministerie van
Volksgezondheid in Den Haag een bijeen
komst belegd ter gelegenheid van het
10-jarig bestaan van de Zorgatlas, officieel
de Nationale Atlas Volksgezondheid. Het is
een webatlas geproduceerd door het
centrum voor Volksgezondheid Toekomst
Verkenningen (cVTV) van het Rijksinstituut
voorVolksgezondheid en Milieu (RIVM).
Deze webatlas (www.zorgatlas.nl) toont een
ruimtelijk beeld van gezondheid en sterfte
van de Nederlanders, van de preventie, de
zorg, beïnvloedende factoren en bijkomende
thema's zoals wachtlijsten, arbeidsmarkt,
jeugd, grote steden en zorgverzekeringen.
Deze atlas heeft een bijzonder gebruikers
vriendelijke interface, duidelijke kaarten,
mist verhullend taalgebruik, en is heel goed
gedocumenteerd met meta-informatie.
Geen wonder dus, dat hij bijzonder vaak
wordt geraadpleegd en ook in het buiten
land wordt aangehaald als voorbeeld van
hoe men overheidsvoorlichting vorm zou
moeten geven.
Door het ministerie van Volksgezondheid
werden de drie sprekers ingeleid. Eerst André
van der Veen, de kartograaf die bij het RIVM
in 1999 het project voor deze atlas initieerde
en het de eerste jaren leidde, voordat hij
het overgaf aan Laurens Zwakhals die het
vervolgens beheerde tot 2009. Vanaf dit jaar
is kartograaf Henriëtte Giesbers projectleider
Zorgatlas. Zij kwam als laatste aan het woord
na Ferjan Ormeling, die de vormgeving eva
lueerde. André van der Veen had het over de
organisatorische en technische hordes die
aanvankelijk genomen moesten worden, en
de geleidelijke groei van het besef dat er met
deze webatlas veel meer mogelijk was dan
alleen interne communicatie en informatie
verstrekking. Daarna kwamen de optimale
structuur, de kleurcodering van de verschil
lende atlasthema's en de optimale toegan
kelijkheid aan de orde evenals de goede
functionaliteit. De kaarten zijn klikbaaren
bovenal, je kunt ze naast elkaar zetten en ze
zo vergelijken. Er zit een grote variatie in de
weergavemethoden (juist bij dit soort statis
tische kaarten is het moeilijk niet te vervallen
in een saaie serie choropleetkaarten) waarbij
ook speels met animaties en tijdsseries
wordt gedifferentieerd, en ten slotte is er ook
de grote actualiteit van de atlas. Er worden
voortdurend kaarten toegevoegd, zoals ook
nu weer van de varkensgriep, waarvan elke
week een nieuw kaartje van de ziekenhuis
opnames wordt gebracht.
Henriëtte Giesbers ging vooral in op'het
veld'. Dat wil zeggen, de vele instanties waar
men de gegevens van binnenkrijgt, waar
mee wordt samengewerkt bij de presentatie
en waarop men ook voor de commentaren
bij de kaarten een beroep doet (bij elke kaart
hoort een tekst die het weergegeven thema
beschrijft, evenals zijn spreiding of patroon
verklaart en de manier waarop de gegevens
gemeten zijn).
Een relevant aspect waar André van der
Veen ook al op duidde was het belang van
het verkrijgen van bekendheid, zowel intern
als extern, voor de website en de Zorg
atlas. Immers, zonder bekendheid geen
aandacht, waardoor het verkrijgen van
middelen en contacten en samenwerking
weer minder goed verlopen. Bij de Zorg
atlas is het besef van de noodzaak om de
aandacht te trekken voortdurend in daden
omgezet, van een pitch voor de minister
tot het uitbrengen van ansichtkaarten
van in het oog springende atiasthema's.
Ter gelegenheid van deze verjaardag had
het cVTV weer wat nieuws bedacht: er
was ten behoeve van de gasten voor deze
middag een speciaal kwartet uitgebracht
dat bestond uit kaarten uit de zorgatlas.
De gasten, die deze middag aanwezig
waren, vertegenwoordigden de instanties
waarmee het cVTV samenwerkt, zoals van
het ministerie, gezondheidsorganisaties,
het CBS, uitgeverij Noordhoff (die in zijn
Bosatlas van Nederland ook materiaal uit
de Zorgatlas overnam) en het KNAG dat in
samenwerking met het cVTV een lespakket
over de Zorgatlas heeft vervaardigd, waar
mee aardrijkskundeleraren ook het leren
werken met thematische kaarten kunnen
verbeteren aan de hand van aansprekende
onderwerper. Ook deze middag paste
in de strategie en gaf alle aanwezigen de
boodschap mee dat ze bij de vervaardiging
van een voor de maatschappij relevant,
informatief en goed vormgegeven product
betrokken waren.
Ferjan Ormeling
Ndlicnfelt* Atlas Volksgezondheid
Onderwerpen fflrefeoorriwi I 7«
ruimtelijk tt»m van te
-»»»«mftfftt Ntttorfnti
De Aflas geeft een geograSsch beeW m de
volksgezondheid en de gezorxfoeidszorg in
Netter)and De Alias kan antwoord geven op vete
WMR'-vragen; w«r bevinden ach de
ziekentiu Een' Waar is de sterfte tiet hoogst? Waar
yntJertTjxll men de meeste geiutrtscHedasP Waar
zijn mensen het zwaarst? Waar ts de ziekenhuiszorg
duur? Op deze en nog vete andere vragen kunt u
een antwoord wntfen in de Atlas
trtopwacn* van
Hf-lp i Contact l inksRëgrijip
Tfttgclfcbt Nieuw i Geactualiseerd ZVteuvrSbriëf
het centrum voor
otigsgeaindhtod Toekomst Verkenningen van het
HijksmsliluutTOor Volksgezondheid cn M
Hieuw;
Zjekenhmsopnamen Nieuwe Influenza Ai'H IN 1 j
im
.«Ambulante verslavingszorg
Klik op ce wereldbol om de Atias te starten
De Zorcatias w het Ondewiis
KNAt
