GNSS-metingen voor winning
en opslag van Delfstoffen
Als elke millimeter telt
dr, M, Kregel, adviseur Ruimtelijke Informatie, Ingenieursbureau Oranjewoud
Bodembeweging is in Nederland een alledaags fenomeen. De drukke Nederlandse delta is echter erg gevoelig
voor bodembewegingen en zeespiegelvariaties. Delfstofwinners en belanghebbenden hebben behoefte aan
betrouwbare geodetische deformatiemetingen voor het detecteren en volgen van de bodembeweging door
mijnbouwactiviteiten. De combinatie van 'Global Navigation Satellite Systems' (GNSS) technieken en diepe
meetmerken is in veel gevallen in staat de geo-informatie en het gewenste inzicht te leveren.
ir. J.P. Henry, operationeel manager 06-GPS
De Nederlandse delta ligt grotendeels
beneden zeeniveau. Het watersysteem en
het grondgebruik zijn dan ook gevoelig voor
relatief kleine bewegingen van de bodem en
voor veranderingen van het niveau van de
zeespiegel. Vanwege deze speciale situatie
eist onze overheid dat de winning en opslag
van stoffen in de diepe ondergrond verge
zeld gaan van nauwkeurige deformatieme
tingen aan het aardoppervlak. De metingen
worden in detail vergeleken met prognoses
van de bodembeweging waardoor de
mijnbouwondernemingen in staat zijn om
de activiteiten waar nodig bij te sturen.
De toezichthouder op bodembeweging
door mijnbouwactiviteiten in Nederland is
het Staatstoezicht op de Mijnen, een onder
deel van het ministerie van Economische
Zaken. Ook in andere Europese landen zijn
er geodetische monitoringsystemen voor
bodembeweging door mijnbouwactivitei
ten, hoewel de geodetische kwaliteitseisen
verschillen van (en veelal lager zijn dan) die
in de Nederlandse situatie.
De daling van het maaiveld is in feite een
alledaags fenomeen en heeft in Nederland
in het algemeen meerdere oorzaken.
De belangrijkste oorzaken zijn doorgaans
delfstofwinning uit de diepe ondergrond
(dieper dan 200 meter onder het maaiveld)
en ontwatering van slappe aardlagen in het
holocene pakket (tot 10-20 meter onder het
maaiveld), bijvoorbeeld voorde landbouw.
Andere oorzaken van beweging van het
maaiveld hebben in Nederland veelal een Fig. i. Verwachte totale bodembeweging in Nederland2002-2050 (bron: TNO).
Daling GO cm
Dj ling 40- 60 m
Dj liRg V 40 cm
Dj ling 20- 40 cm
Daling !0-SOcra
Daling 2 - loon
Dj ling HA 1 nn
cijcji verandering
SSSite Stijging ut 2 «g.
Stijging 2 cm
44 Geo-Info 2010-1
