Familienamen op website
Open Kaart - visie
Op 2 december 2009 lanceerde het
Meertens Instituut de website
'www.meertens.knaw.nl/nfb'. Op deze site
kunnen bezoekers het geografisch voorko
men van 314.000 familienamen achterhalen
op basis van de Gemeentelijke Basis
administratie (GBA) van 2007.
Maarten Boddaert
(uitgever aardrijkskunde en kartograaf):
Een geweldige site! Niet verwonderlijk dat
heel Nederland meteen is gaan kijken en
dat de website direct plat lag. Jammer dat
de kaart standaard de absolute aantallen
per gemeente aangeeft en niet de relatieve.
Ik zou de voorkeur geven aan de laatste
want dan komt de choropleet het best tot
zijn recht. Niettemin geeft de site voor elke
achternaam interessante kaarten. Ook gaat
de site goed om met trema's, accenten etc.
Wanneer ik'Schroder'intyp wordt automa
tisch naar 'Schroder' verwezen. Typische
regionale achternamen zoals'Dijkstra'en
'Wassink'zie je prachtig weergegeven in
respectievelijk Friesland en de Achterhoek.
Het geeft maar weer aan dat ondanks de
globalisering veel Nederlanders nog altijd
erg honkvast zijn!
Edward Mac Gillavry
(adviseur kartografie en geo-ICT):
In de volkstelling van 1947 kwam de naam
'Mac Gillavry' geen enkele keer voor, wel 'Mac
Gillavrij' (38). Zestig jaar later zijn er 224 naam
genoten die de naam met'y'schrijven in
Nederland, tegen 8 naamgenoten die de
naam met'ij'schrijven. Dit soort gegevens
haal je in een handomdraai uit deze website.
Er worden voor de relatieve weergave van de
familienamen in de choropleet wel 10 kleur-
trappen gebruikt. Vooral de lichtere tinten zijn
moeilijk te onderscheiden Ook voor de abso
lute weergave van de familienamen wordt
een choropleet gepresenteerd. Hier had
het Meertens Instituut moeten kiezen voor
een proportionele symbolenkaart. Dat is nu
eenmaal de manier om absolute gegevens in
kaartte brengen. Echt een misser. Nu krijgt
de gebruiker een verkeerde indruk. Jammer!
Gezien het groot aantal bezoekers, zoals al
eerder vermeld lag de website in de eerste
dagen redelijk vaak plat, is het een gemiste
kans om een breed publiek op kartografisch
gebied iets bij te brengen!
Tjeerd Nijeholt
(adviseur geo-informatie en auteur Handboek
Geo-visualisatiej:
Amsterdam heeft, vreemd hè metzo'n
inwoneraantal, steeds heel veel exemplaren
van de meest vreemde namen. Dat er dan
toch gekozen is voor een choropleet met
absolute waarden (elke kartograaf leest hier
een enorme tegenspraak in) ligt niet aan
de kennis die het Meertens Instituut heeft.
Zie bijvoorbeeld www.meertens.knavy.nl/
projecten/mand/CARTkaarttypes.html#wat,
waar het Meertens Instituut nota bene the
oretische achtergrond biedt over verschil
lende kaarttypen. Leuk en divers (over zowel
voor- als achternamen) is de 'theelezing'
www.let.uu.nl/~gerrit.bloothooft/personal/
Publications/Namengeografie.pdf. Hier vind
je op pagina 36 onomstotelijk het bewijs
dat het instituut weet datje aantallen niet
met ingekleurde gebieden mag weergeven.
Gelukkig kan je de default keuze (absolute
waarden) overrulen. Door op [%kaart] te
klikken verschijnt de relatieve versie van het
voorkomen van de ingetypte familienaam.
Overigens, de witte kleur (bij nul naamdra-
gers in die gemeente) is natuurlijk karto
grafisch de enige juiste keuze. Vergelijk dit
maar eens met www.familienaam.be, waar
voor grijs wordt gekozen (visueel valt een
grijstoon namelijk eerder op door onze
oog-brein combinatie, daarna pas de kleur).
Grijs lijkt daardoor teveel op een midden
groep. Ondanks al het denkbare commen
taar: de site van het Meertens Instituut toont
ook hoe sterk basisregistraties en vrijgave
van gegevens bedrijven en (hier) particulie
ren het leven erg gemakkelijk en leuk kan
maken. Mijn vader, als het om computers
gaat niet bepaald geschoold te noemen, is
hele nachten 'ondergedompeld geweest' in
deze website. Voor de echte kenners/onder
zoekers: er is van alles te ontdekken op deze
website. Conclusies als'er zijn veel families
De Vries vanuit Noord-Holland en Friesland
terecht gekomen in de Brabantse stedenrij'
moeten mogelijk zijn. Of was dat een these?
Frédérik Ruys
(information designeren organisator info-
graphics Congres):
Indrukwekkend staaltje database
management, verborgen achter een heldere
interface zonder een overdaad aan toeters
en bellen. Hulde! Het degelijke grafisch
ontwerp van de website zou je bijna saai
kunnen noemen. Gezien het voor iedereen
relevante thema, is verdere opsmuk echter
niet nodig.Toch zou de presentatie op
inhoudelijke gronden toch beter kunnen.
Immers, een legenda met tien tinten (van
lichtgeel naar donkerbruin), vergt erg veel
van de gebruiker. Minder stappen zou beter
zijn. Of in elk geval kiezen voor een kleur-
bereik met duidelijker te onderscheiden
kleurtinten. (Zo onderscheidt het menselijk
oog groentinten het best). Overigens blijft
een choropleet arbitrair, al was het van
wege de ongelijke stappen in de verdeling.
Persoonlijk zou ik kiezen voor een stippen-
kaart, waarbij de dichtheid per gemeente de
frequentie weergeeft, Dat maakt zo'n kaart
ook veel intuïtiever.
TlT ;i/y
■HHMHIIIHH
Geo-lnfo 2010-2 25
