Omslagmoment
(5) Key2Burgerzaken
V cehtric melodies^
GIS-oplossing
Gemeenten maken zelf
geen stempassen
"De verkiezingen van het Europees Parle
ment waren een omsiagmoment voor
gemeenten en Centric voor het uitvoeren
van de verkiezingen. De laatste 25 jaar was
het duidelijk met beproefde stemmachi-
nes. De wereld werd anders met de komst
van het rode potlood en de terugkeer van
mensenwerk. Gemeenten moesten serieus
kijken naar de grootte van de districten van
stembureaus. Een mogelijke opkomst van
tegen de 2000 kiezers kon met het potlood
en de ook nieuwe identificatieplicht, voor
lange rijen gaan zorgen. Ze zijn ook uit het
buitenland bekend, maar ongewenst", aldus
Van den Bosch. Hij noemt als voorbeeld hun
pilotgemeente Apeldoorn, die deze maand
van 85 naar ruim 100 stembureaus ging.
Eind 2009 was er zodoende een hele herin-
delingsdrukte rond stembureaus,Toen de
geautomatiseerde uitslagenverwerking
verdween, dook Centric in het gehele ver
kiezingsproces. "De software verdween met
de stemmachines. Dat was vervelend voor
het bedrijf die dit leverde, maar het was een
kans voor ons", zegt de consultant. Centric
maakte voor ongeveer een derde van de
gemeenten, met samen vier miljoen stem
gerechtigden, ook de stempassen al. (Data
B. uit Leek de rest, red.) "Gemeenten maken
nooit zelf stempassen meer. Vroeger deden
ze dat soms nog wel bij de oproepingskaar-
ten", zo weet Van den Bosch. De consultant:
"Het is de kunst om de stembureaus zo in
te delen dat voor iedere stemgerechtigde
burger de afstand zo klein mogelijk is. Dat is
een typische vraag waarvoor we met onze
GIS-afdeling in gesprek gingen. Door direct
overzichten geogra
fisch weer te geven
bevorderen we effec
tiviteit en efficiency. In
het verleden hingen
er daarvoor bij gemeenten landkaarten
aan de muur en was er sprake van plussen
en minnen met kleurpotloden. We krijgen
van klanten ook expliciet vragen over het
stemgedrag per wijk of buurt. Politieke
partijen vragen dat vanwege gericht'zieltjes
winnen'door het verspreiden van folders
en dergelijke." De oplossing speelt in op de
tendens dat steeds meer ambtenaren die
districten moeten herindelen de werkge-
meente en haar wegen niet meer kennen.
Bij die verdwijnende kennis op afdelingen
Burgerzaken past de GIS-ondersteuning.
Na 3 maart startte het evalueren van de
v U vi
Kaartsefectie v.v.v.v.v.v.v.'.v.v.v.v.v.
SchJil jl:M.8S9 postkode
Aantal
Totaal
geselecteerd
Stembureau Aar
0
1 MicbteJ de ftuyter 0
2 Roelof Vcnemast 0
3 Plet Hefnschool 0
4 een stembureau 0
5 een stembureau 0
6 een stembureau 0
7 een stembureau 0
8 een stembureau
9 een stembureau 0
10 een stembureoi O
11 een stembureau p
12 een stembureai
13 een stembureoi O
14 een stembureai
Fig. 3. Grafische weergave stemdistricten Amstelveen voor herindeling.
nieuwe indelingen met volgens Van den
Bosch, als het goed is, meer input dan alleen
de opkomstcijfers. Voorzitters van stembu
reaus worden ook gevraagd naar het verloop
over de dag heen. Aanpassingen hoeven niet
weer nieuwe districten te zijn; de wet laat
het aantal stemhokjes per bureau vrij. "Echte
kengetallen zijn er door de mogelijkheid van
stemmen in een willekeurig stembureau niet
meer. Gemor weet niemand vooraf, men wil
lange wachttijden voorkomen en dus kiest
men vaak de veilige weg en gaat men aan de
lage kant zitten", zo weet de consultant.
Gemeentelijke klanten kunnen dus als opti
onele functionaliteit gebruikmaken van de
GIS-module'Herinrichten stemdistricten'van
de Centric-productmanager GIS, Johan van
Vliet. Groot voordeel is
dat deze geïntegreerd
gebruikt wordt met de
GBA (Gemeentelijke
BasisAdministratie
persoongegevens). Centric was al GBA-
leverancier in 206 gemeenten met samen
tien miljoen inwoners (en dus inclusief
de'top 6'-gemeenten'). De GIS-module'Her
inrichten stemdistricten'is een webapplicatie
waarmee die districten inzichtelijk op de
gemeentelijke plattegrond worden gepre
senteerd en waarin men kan aanpassen.
De applicatie zorgt ervoor dat de huidige
stemdistricten worden getoond, aangepast
en verwerkt in de applicatie voor persoons
gegevens. Key2Burgerzaken is de eigen
tijdse naam van de Centric GBA-oplossing.
"De applicatiebeheerder past districten aan
met een druk op de knop en het wordt direct
in de kaart gevisualiseerd. Aanpassen in de
kaart is gemakkelijker dan het met de hand
koppelen aan adressen. De bewerkings
slag is eenvoudig en levert tijdwinst op.
Dat aanpasproces kan eindeloos plaats
vinden dankzij opslag in een tussentabel,
eindcontroles en dan accorderen. Stembu
reaus worden uiteraard niet aan mensen
maar aan adressen gekoppeld, waarbij veel
mensen die in de bureaukeus traditioneel
blijken te zijn traditioneel blijven", aldus Van
den Bosch, die ook bekend is met stembu
reaus in deeltijd op stations voor forensen.
"Daar kun je geografisch niks mee, maar het
is wel opkomstbevorderend", zo weet hij
ook. De vraag ontstond dus pas twee jaar
geleden door de terugkomst van het rode
potlood en was voor Centric een nieuwe
markt en een startsein voor functionaliteit.
Ook voor de forse kandidatenlijsten moeten
controles met de GBA plaatsvinden en Cen
tric kan een totaalpakket bieden, terwijl dat
bij andere dienstverleners handmatig moet.
"Wij mochten geen software ontwikkelen
voor de kandidatenlijsten, maar die wel na
vaststelling inlezen, zodat de controle met
de GBA wel kan plaatsvinden. Dat vinden we
als Centric op z'n zachtst gezegd opmerkelijk
laat", aldus de consultant met nog vergeefse
contacten met de Kiesraad.
Ook toewijzing van stembureaulocaties
aan leden en tellers daarvoor zou kunnen,
maar dat blijft deels graag politiek bepaald.
"Raadsleden zouden zelf minder op stembu
reaus moeten zitten, maar een groter aantal
leden is nog moeilijker te krijgen", zo weet de
adviseur ook.
Geo-lnfo 2010-3 31
