Boekbespreking
Verspreiding schapen en geiten
Fig.i. Kaart uit het deel Sectoren: grondgebonden veehouderij.
W.Rienks (2009) Landbouwatlas van
Nederland. De Nederlandse Agrosector op
de kaart. Formaat 34x25cm, 160 pp met
335 kaarten, 30 sfeerfoto's, 6 tabellen,
16 diagrammen, een trefwoordenregister
en een voorwoord van Minister Ver
burg. Hengevelde: ROM3D. Prijs 49,95-
ISBN 978-90-9024684-0
Meteen bij de eerste kaarten raak je onder
de indruk van wat er nu allemaal aan
ruimtelijke informatie over de landbouw
beschikbaar is. Dit in vergelijking met
1959 toen de vorige, eerste Landbouwatlas
van Nederland uitkwam, maar ook nog in
vergelijking met het in 1989 verschenen
landbouwkatern van de 2e Atlas van
Nederland. Er ligt nu zoveel meer informa
tie opgeslagen in de databases van ons
eigen agrocluster en in dat van Eurostat, de
NASA of de FAO, en het is geweldig dat dit
nu op een toegankelijke wijze is gevisua
liseerd. De eerste kaart geeft een prachtig
overzicht van alle agrarische bedrijven (de
75.000 die er nog zijn in Nederland, inge
deeld in zes groepen (tuinbouw, hokdieren,
graasdieren, akkerbouw, blijvende teelten
en combinaties daarvan). Ze zijn individu
eel weergegeven waardoor de relevante
patronen eruit knallen, met uitzondering
van de geelgecodeerde bedrijven in de
boom- en fruitteeltsector die helaas niet
goed te zien zijn tegen de roze achter
grond. En dan kom ik meteen ook op het
grootste bezwaar tegen deze atlas: karto-
grafisch gezien heeft men wat steken laten
vallen en de randinformatie is slecht.
Gezien de niet-verklaarde afkortingen
en terminologie is de atlas alleen voor
insiders bedoeld. Bij veel kaarten of dia
grammen vind ik geen duidelijke datum,
dan wel een beschrijving van de gebruikte
eenheden of gebiedsaanduiding. Bij een
aantal stippenkaarten is het niet duidelijk
of er oppervlakte-eenheden, bedrijven,
feitelijk oppervlak of productiehoeveel
heden aangegeven worden. Ze zijn soms
te sterk verrasterd waardoor de afzonder
lijke stippen minder goed zichtbaar zijn.
Bovendien is een aantal ervan 'random'
gegenereerd en daarom weinig geschikt
voor het waarnemen van patronen, Kleu-
rentrappen bij choroplethen of isolijnen-
kaarten zijn niet altijd logisch opgebouwd,
ook zijn legenda's niet altijd volledig. Een
aantal malen werd voor de weergave een
verkeerde methode gekozen. Vaak had er
naar andere, op hetzelfde thema slaande,
kaarten verwezen kunnen worden. Het
is jammer dat aan het duidelijke enthou
siasme en betrokkenheid waarmee deze
atlas vervaardigd is en aan de grafische
expertise niet wat meer kartografisch
vakmanschap is verbonden.
Daar staat veel tegenover; na de
inleidende kaarten over bedrijven en
grondgebruik komen bodem, klimaat,
hoogte en waterhuishouding, ontginning,
perceelsvormen en bedrijfsgrootte aan de
orde. Daarna eigendomsverhoudingen,
grondprijzen en grondhonger, natuur,
landschap en milieu en burgerbelangen.
Dan is er een speciaal deel over de secto
ren zoals grondgebonden en intensieve
veehouderij, tuinbouw, akkerbouw en
overige landbouw. Daar wordt ook de
vergelijking met Europa gemaakt als dat
relevant is.
Het aansluitende deel over de landbouw
in de EU is vergelijkbaar opgebouwd. Het
begint met hoogte- en gegeneraliseerde
grondgebruikskaarten, bodem en klimaat-
kaarten, en brengt ook de elders geldende
belemmeringen die de bodem voor de
landbouw kan Inhouden. We moeten ons
gelukkig prijzen dat we geen last hebben
van rotsen en stenen, permafrost, gletsjers
en te sterkt reliëf. De locaties van de 13,7
miljoen Europese agrarische bedrijven en
de spreiding van de verschillende gewas
sen worden getoond (alle weergegeven
met de random-dot methode) waarbij
Nederland vooral bij groente, sierteelt,
aardappelen, grootvee-eenheden,
pluimvee, koeien en varkens een concen-
tratieland blijkt te zijn met hoge grond- en
Bron: CBS
Elke stip is 100 schapen
Elke stip is ioo geiten
44 Geo-lnfo 2010-3
