living doc
Location based storytelling
De stand van zaken in Nederland
Location based storytelling is de digitale tegenhanger van de stadsgids. Uiteenlopende wandelingen van
audiotours tot interactieve multimedia-ervaringen worden onder de loep genomen.
Verhalen op locatie vertellen is niet nieuw. We kennen de gids al jaren: met paraplu voorop en de groep
toehoorders wandelt er als volgelingen achteraan. Deze tourbeleving medialiseren, digitaliseren, locatie-
afhankelijk en interactief maken, dat zijn ontwikkelingen van de afgelopen jaren.
Samensmelting
van informatie met
een plek die ertoe doet
Location based storytelling,
diverse voorbeelden
Peter Dubois, documentairemaker, Living Doc.
Het werkveld van de zogenaamde
location based storytelling is nog jong en
in ontwikkeling. Makers komen uit de ICT,
de kunst, de erfgoedsector en de media.
Deze mix van disciplines en expertise
leidt tot boeiende wandelingen. Helaas
zijn deze tours niet altijd even zichtbaar
voor het bedoelde publiek, dat trouwens
zijn weg daar naartoe nog moet vinden.
Onbekend maakt onbemind. De tours zijn
daarnaast ook niet altijd even zichtbaar
omdat ze niet houdbaar blijken. Zij bleven
vaak steken in de pilotfase en kregen geen
vervolg.
Dit artikel beschrijft het spectrum van
deze vorm van storytelling, de mate waarin
- naast de toepassing van locatietechno
logie zoals GPS - gebruikgemaakt wordt
van medialisering van het narratief, en
de mate waarin het publiek een bijdrage
daaraan levert. Anders gezegd: de mate
van interactie met de omgeving en inter
actie met de gebruikers.
Dat betekent, dat enkele tours buiten
de definitie vallen, zoals bijvoorbeeld
'Met open ogen'. Deze videotour van
theatermaakster Judith Hofland presen
teert tijdens de wandeling een fictief
verhaal in je handen op het scherm en in
relatie tot de omgeving waar jij je bevindt.
Het verhaal behandelde de kracht van de
media om jou als individu te manipule
ren in je perceptie van gebeurtenissen.
De gebeurtenissen in de video hebben
een directe relatie met de plekken waar je
loopt. Zo wordt het omgevingsgeluid van
zeewind en meeuwen, dat zich toch langs
de schelpen van je koptelefoon naar je
oren een weg bleef vinden, vermengd met
de herrie van de wieken van een landende
helikopter, vlakbij je in het gras tegen de
dijk aan. In het scherm zag je foto's van
een calamiteitenhelikopter. De tour was
technisch gesproken een lineair film
verhaal, getimed volgens de loop van je
route. Het publiek moest dan ook'in de
pas'blijven lopen. Het afspelen van de film
werd niet gestuurd door de locatie waar je
je bevindt. Inhou
delijk een echte
locatie-afhankelijke
vertelling, die de
toon aangeeft waar
het over moet gaan
in location based storytelling namelijk, een
goede samensmelting maken van geme-
dialiseerde informatie, met gebruikmaking
van audio of film, samen meteen plek die
ertoe doet, waar jij op dat moment als
kijker bent.
Dat je daar naartoe wordt geleid met hulp
van GPS-navigatie gaat langzamerhand
voor zich spreken. En datje eigen smart-
phone zonder meer de media afspeelt,
ook. Er ontvouwt zich nu een wereld aan
toepassingen, die we lijken te kennen uit
de film en het theater, maar ook uit de
museale wereld met haar representatie
van collectie in een samengestelde expo
sitie waarlangs het publiek zich begeeft.
Bedenk daarbij, dat het verzenden van
berichten vanaf een locatie in de bui
tenlucht al alledaags is geworden (zoals
sms'en en twitteren). De mogelijkheid tot
interactie met het publiek over een onder
werp en op locatie is een logische derde
binnen location based storytelling.
Hoe verhouden deze drie onderdelen,
verhaal/medium, locatie/navigatie en
interactie/input, zich nu tot elkaar in de
hedendaagse Nederlandse tours die voor
het publiek beschikbaar zijn? In hoeverre
verhoudt het vertelde zich tot de omge
ving? Is er input van het publiek mogelijk?
Wordt er buiten op
een toepasselijke
plek een stukje col
lectie ontsloten, dat
op die wijze'precies
pas'gepresenteerd
wordt? Klopt het kortom, dat een toepas
sing van locatietechnologie, mobiel beeld
scherm, (bewegend) beeld en geluid,
werkelijk een waarde toevoegt die we als
publiek nog niet kennen van media als de
voordracht, het boek, de film, de website,
de expositie en de voorstelling?
Het eerste onderdeel van de samenstel
ling, het verhaal en in welk medium dat
gevat is, kent een spectrum dat loopt van
tekst aan het ene uiteinde, via de toevoe
ging daaraan van foto's of afbeeldingen,
naar audio (voice-overs en/of oral history
opnamen, al dan niet met toevoeging van
zogenaamde'sound scapes', achtergrond
geluid) naar ten slotte film aan het andere
uiteinde van het spectrum. Daarnaast is er
4 Geo-lnfo 2010-7/8
