Publiek en/of gebruiker?
De paradox
Droombeek laat
wandelaars reageren en
nieuwe verhalen toevoegen
GPS-tour Droombeek in de Enschedese wijk Roombeek.
Die verbinding legt de tour Droombeek in
Enschede wel, met een collectie verhalen
over de vuurwerkramp in wijk Roombeek.
Op de website zijn de routes en verhalen
in de collectie ook weer gepresenteerd,
zodat je na het lopen van de GPS-tour
dezelfde inhoud weer kunt oproepen.
De films en foto's met teksten kun je er
van commentaar voorzien, net als buiten
tijdens het wandelen. Als je tijdens de
wandeling door de wijk een verhaal te
binnen schiet naar aanleiding van een
verhaal uit de tour, noteer je het in steek
woorden die je thuis in je mailbox terug
vindt. De meegestuurde link brengt je op
de website van Droombeek gelijk bij het
verhaal. Je ziet op een kaartje waar het is
en je kunt je eigen verhaal erbij schrijven.
Zodra de redactie je verhaal goedkeurt, is
het daarna toegevoegd aan de collectie
verhalen op de website.
De mogelijkheden die de combinatie van
GPS-technologie en storytelling te bieden
heeft, zijn veelbelovend voor de museale
en educatieve sector. Verhalen hebben
de kracht om een
boodschap op een
interessante manier
aan het publiek
over te brengen en
GPS-toepassingen
openen de straat als podium om die
boodschap te vertellen: op de plaats
die er toe doet, die direct in verbinding
staat met je besef dat het hier gebeurt,
of gebeurd is. Of dat jij het verschil kunt
maken, met je bijdrage.
De mate van participatie roept natuur
lijk vragen op. Wie is de maker? Vanuit
welke autoriteit worden hier beweringen
gedaan? Het verdient extra aandacht in
de systemen, buiten en op de website.
Dat geldt niet alleen voor de inhoud,
maar ook voor het publiek. Enerzijds is
het publiek passief door een consume
rende houding. Dat is ook een natuurlijke
houding, als je per slot van rekening (nog)
niets van een onderwerp afweet, of je je
gewoon simpelweg wilt laten informe
ren, verleiden en vermaken. Anderzijds
verlangt participatie de deelname van dat
publiek. Dan is het eigenlijk geen publiek
meer, maar een actief deelnemer, die
geacht wordt bij te dragen.
Ervaringen op het internet geven al aan, dat
een zeer summier deel van de bezoekers
overgaat tot handelen. Is reageren tot daar
aan toe, een compleet verse bijdrage leve
ren is zeldzaam, nog ongeacht de kwaliteit
ervan. Stel, dat het publiek vergelijkbaar is
met een televisiekijker, dan kun je er niet
veel van verwachten. Dat zal samenhangen
met de 'mood' waarin men zich bevindt.
Er zit wel een aantal
stappen tussen con
sumeren en actief
en alert'geven'.
Stel, dat het publiek
vergelijkbaar is met
de klassieke museumbezoeker, die zaal na
zaal rondsnuffelt en informatie naargelang
interesse leest of overslaat, zelfs dan is het
lastig de omslag te maken om een actieve
bijdrage te leveren aan de collectie.
Er is dus een paradox van krachten in het
werkveld van de location based storytel
ling. De interne tegenstrijdigheid heeft
alles te maken met de karakteristiek van
goede verhalen enerzijds en de geografi
sche implicaties van de echte wereld om
ons heen. De locaties in een omgeving
waar de GPS-tour langs zal gaan zijn
namelijk niet verplaatsbaar. Dat klinkt
flauw, maar beschouwd vanuit de strek
king van een verhaal is dat soms meer dan
wenselijk. De route is per definitie lineair,
een klassiek narratief in feite ook, alleen
de combinatie van beide is niet zonder
moeite een gelukkig huwelijk.
Een oplossing is om het verhaal non-lineair
te maken, vergelijkbaar met een serie zalen
in een museum, die je ook op verschillende
manieren kunt doorkruisen. Dat verlangt
wel een goede introductie op het onder
werp en op de insteek op de collectie die je
nog zult gaan zien. Bij een GPS-tour kan dat
ook zo werken. Maar lang niet alle inhoud
die je op een serie locaties wilt presenteren
leent zich voor deze methode. Geweldige
op een specifieke locatie passende informa
tie (die prachtige foto!) moet afvallen omdat
de route er niet langs te leiden is. Stomweg
omdat het straten patroon of de natuurlijke
omgeving het niet toelaat, of omdat andere
andere locaties anders afvallen. Dat is dus
een makersdilemma, waar overigens goede
makers ook voor opgeleid zijn. Schrijvers,
filmmakers, curatoren, allemaal hakken ze
binnen hun vakgebied met dit bijltje onder
het motto'Kill your darlings'.
Het alternatief is de 'wolk van punten'.
Het publiek mag zelf, met de smartphone
navigerend op de plattegrond in het
scherm, de locaties opzoeken waar de
verhalen te halen zijn. Hier is de verge
lijking met navigeren op een website
dichtbij, wantje kiest zelf, met je voeten
in dit geval, en niemand speelt de baas
over jouw volgende 'klik'. Verhaaltechnisch
heeft de maker het probleem, dat er een
onbekende volgorde van'afspelen'is,
dus ook van de stroom van informatie.
Vergeet het maar met de klassieke span
ningsboog van inleiding, kennismaking,
verdieping, climax en afronding.
Toch zit er in die'wolk van punten'juist
een krachtige impuls. De gebruiker is geen
publiek meer en moet zich wel verhouden
tot zijn eigen keuzes. Eenmaal linksaf
6 Geo-lnfo 2010-7/8
