Tankkosten bij de Consumentenbond
mrnmmmmmmam
Open Kaart - visie
Wekelijks informeert de Consumenten
bond haar leden in de Consumentengids
over werkelijk alles waar maar geld
voor moet worden neergeteld. Dat doet
ze doorgaans op een visueel prettige,
laagdrempelige manier. Teksten worden
ruim afgewisseld met afbeeldingen. Rijen
productnamen worden voorzien van
foto's van die producten. Smaakoordelen
worden niet alleen met rapportcijfers,
maar ook door de grootte van het product
weergegeven. Gaat het altijd goed?
Maarten Boddaert (uitgever aardrijks
kunde en kartograaf):
De consumentenbond bedenkt altijd weer
goede onderwerpen om eens onder de
loep te nemen. Ook hier is dat het geval.
Maar ja, wat een gemiste kans met die
kaart! Als ik het verhaal lees ben ik sneller
op de hoogte van de inhoud dan wan
neer ik de kaart bekijk. Dit zou toch echt
andersom moeten zijn. Ik zie noch in een
oogopslag wat goedkoper is: benzine
of diesel, noch waar ik heen moet om
goedkoop te tanken. In feite zit ik naar een
opgeleukte tabel te kijken.
En het kan zo eenvoudig. Maak staafjes (of
als je wat frivoler wilt benzinepompjes)
waarbij hoogte van het staafje gelijk is aan
de prijs. Meteen wordt duidelijk dat het
in het oosten goedkoop tanken is en ik
kan de tekst overslaan. Tot slot: erg mooi
die benzinepompjes, maar ze nemen
veel ruimte in beslag, waardoor België op
de plek van Parijs is komen te liggen en
Zwitserland aan de Cöte d'Azur.
Tjeerd Nijeholt (adviseur geo-informatie
en auteur 'Handboek Geo-visualisatiej:
Normaal illustreert een illustratie iets,
maar dit plaatje is slechts een afbeelding.
In de termen van de grondlegger van de
moderne kartografie, Jacques Bertin, is
dit namelijk slechts een kaart om te lezen.
Wat Bertin bedoelde? Een voorbeeld uit
de wintersport/Mijn hotel is al geboekt in
Davos, ik weet waar dat ligt en ik wil snel de
sneeuwhoogte kunnen zien en ik ben hele
maal niet geïnteresseerd in sneeuwhoogtes
In het buitenland staan Nederlanders bekend om het 'jenycangedrag': als de titer-
prijs daar een paar cent lager Is, worden na de autotank direct de jerrycans ge
vuld. En dat toont, want ons land is in Europa nog steeds het duurst om te tan
ken. Volgens opgave van UnitedConsumers scheelde de titerprijs van Euro 95
begin juli 2 cent met het op een na duurste land, Noorwegen. Maar daar kostte
diesel 21 cent per liter meer. Luxemburg behoudt zijn status van goedkoop 'tank-
iand-op-weg' met een iiterprijs van €1,18 en is met een dfeselprijs van €1,03 verre
weg het goedkoopst in Europa. De dalende koers van het Engelse pond heeft als
prettig gevolg dat Engeland voor Nederlanders steeds goedkoper wordt;begin
deze eeuw had het nog steevast de hoogste brandstofprijzen in Europa. Ligt de
reisbestemmlng meer naar het oosten? Tank dan zo iaat mogelijk, want hoe oos
telijker, des te goedkoper.
Zweden
Oewwrken
it-Brtttenrê#
Nedelam!
Ouiistand
fiwftitfc
Portutff
elders in de Alpen'. In zo'n specifiek geval
volstaat een kaart om te lezen. Labels van
de sneeuwhoogte in meters met namen
van de plaatsen erbij in de Alpen. Maar
verder kan je er niets mee. Als ik de begelei
dende tekst lees wil de Consumentenbond
echter vertellen hoe het prijspeil varieert
over Europa. Gaat steeds verder verwijderd
van Nederland de prijs echt naar beneden?
En als ik de drie duurste en goedkoopste
landen wil vinden ben ik vijf minuten
bezig. Want als lezer moet ik steeds zelf alle
prijzen en hun locaties in mijn geheugen
opslaan om vervolgens dergelijke con
clusies te kunnen trekken. Een tabel van
landen op volgorde van prijspeil had de
lezer nog beter geholpen. De tekst en het
onderwerp schreeuwen dus om een kaart
om te zien, een meer analytische kaart.
Een figuratieve kaart is hier namelijk nodig.
Simpel gezegd: het had geen labeltjeskaart
moeten zijn, maar een kaart met symbolen
die qua grootte variëren met de prijs.
Edward Mac Gillavry (adviseur kartografie
en geo-ICT):
Strikt genomen is deze kaart zonde van de
ruimte of toch minstens een schoolvoor
beeld van gebrek aan afstemming tussen
de schrijvende redactie en de beeldredac
tie. Beperkte de begeleidende tekst zich
tot de boodschap, dat brandstofprijzen
per land sterk verschillen, dan hadden
deze kaart of een gesorteerde tabel zoals
Tjeerd voorstelt misschien volstaan.
De tekst gaat echter in op geografische
verbanden zoals een trend van oost naar
west en de brandstofprijzen in Luxemburg
op de route van Nederland naar Frank
rijk. Deze kaart faalt jammerlijk om deze
verbanden te tonen. Mijn voorstel: een
diagramkaart met gerichte staafdiagram
men. De richting van het staafje toont het
positieve of negatieve verschil met de
brandstofprijs in Nederland.
Frédérik Ruys (information designeren
organisator Infographics Congres):
Een prachtig voorbeeld van een illustra
tieve oplossing die de leesbaarheid niet
ten goede is gekomen. De redactie had
beter ervoor kunnen kiezen om de oor
spronkelijke tabel te publiceren, waarbij
de landennamen op alfabetische volgorde
zijn gerangschikt. Of waarbij de iiterprij-
zen zijn gesorteerd (eventueel aangevuld
met een staafdiagram). Dan had de lezer
de informatie veel sneller kunnen vinden
en de prijzen makkelijker met elkaar kun
nen vergelijken. Maar aangezien de redac
tie duidelijk de voorkeur had voor een
kaartje van Europa (ter versterking van
het 'vakantiegevoel'?), dan zouden cirkels
- waarvan de grootte in verhouding staat
tot de Iiterprijs - een interessantere oplos
sing zijn geweest. Mooie bijkomstigheid:
dan werd meteen ook het prijsverschil per
land zichtbaar tussen loodvrij en diesel.
Levert vast weer een mooi verhaal op.
26 Geo-lnfo 2010-11/12
