Bosatlas van Nederland Waterland
Digitale beschikbaarheid
Fig. 4. Geologische kaart van het voormalige Oostenrijk-Hongarije, circa 1900 (Utrecht UB, Carto K-19).
In het recente verleden is al een behoorlijk
aantal fysische kaarten op hoge resolutie
gescand. Dit gebeurde vooral wanneer
onderzoekers en docenten kaartmateriaal
nodig hadden voor hun veldwerk en
excursies. Alle scans, naar schatting zo'n
5.000 in totaal, zijn op een server van Geo-
wetenschappen geplaatst. Dankzij een
verbinding met deze server zijn de scans
allemaal toegankelijk via de publieks-
computers in de kaartenzaal van de UBU.
Deze computers bieden tevens toegang
tot een snelgroeiende en veelal comple
mentaire virtuele collectie van kartogra-
fische bestanden. Momenteel zijn meer
dan 300.000 digitale en gedigitaliseerde
kaarten raadpleegbaar. De herkomst
is pluriform. Naast gedigitaliseerde
analoge kaarten uit de eigen collectie,
bevat de server ook materiaal dat van
derden afkomstig is. Voorts omvangrijke
hoeveelheden gedigitaliseerd en digitaal
bronmateriaal, voor het merendeel uit
archiveringsoverwegingen binnengehaald
via internet. Tot slot is de verzameling
floppydisks en cd/dvd-roms gedigitali
seerd en aan de server toegevoegd.
Om enigszins structuur aan te brengen in
de exponentieel groeiende massa digitale
kaarten zijn de bestanden geografisch
geordend per continent en land. Vervol
gens is een grove thematische indeling in
sociaal-geografisch, fysisch en topogra
fisch materiaal aangebracht. In de praktijk
blijkt deze indeling efficiënt te werken.
Gezien het copyrightgevoelige karakter
zijn de meeste digitale kaarten niet
beschikbaar via de normale biblio
theekapplicaties. Voor raadpleging dient
men dus een bezoek te brengen aan de
kaartenzaal, waarbij het bezit van een
bibliotheek- of leeszaalpas vereist is. De
bestanden mogen louter voor onder
wijs- en onderzoeksdoeleinden worden
gebruikt. Dat geldt ook voor de collectie
gedigitaliseerde bodemkundige en
geologische kaarten. Met de komst van
de grote hoeveelheid fysische originelen
of'masters'op papier zijn nu vrijwel alle
Utrechtse universitaire kaartencollecties
op één locatie verenigd.
Begin november verscheen bij Noordhoff
Uitgevers de Bosatlas van Nederland
Waterland, een nieuwe thematische atlas
met honderden kaarten, prachtige lucht
foto's en een voorwoord van Z.K.H. de
Prins van Oranje. Voorjaar 2011 ontvangen
alle middelbare scholen van Nederland
gratis een set van tien exemplaren.
Deze wateratlas behandelt alles wat
iedereen moet weten over het water, van
de rol in de vaderlandse geschiedenis tot
de effecten van klimaatverandering, van
zuiveringstechnologie tot dijkverbetering.
Bron:
www.bosatlasvannederlandwaterland.nl
38 Geo-lnfo 2011-1
