Vergelijkende atlas van de Vijfheerenlanden 1741 11822 21e eeuw
Ferrariskaart weer compleet
't Was anders...
't Is nü anders...
In deze atlas worden kaarten uit 1741 en 1822 vergeleken met de
huidige situatie. Zo wordt duidelijk hoe snelwegen, spoorwegen
en kanalen het oude landschap doorkruisen en hoe de kernen zijn
gegroeid. Maar ook is prachtig te zien welke structuren nog onge
wijzigd zijn: oude verkavelingspatronen, dijkdoorbraken en andere
landschapselementen. Aan de start van elk hoofdstuk wordt de infra
structuur van 1741 vergeleken met die van nu. Vervolgens wordt in
detail ingezoomd op alle dorpen en steden in het gebied. Van iedere
kern is de situatie in 1822 nauwkeurig weergeven door het afbeelden
van een uitsnede uit de allereerste kadasterkaart. Deze wordt telkens
geflankeerd door een recente luchtfoto in exact dezelfde schaal en
dezelfde uitsnede. Aan het eind van het boek wordt nog op detail inge
zoomd op bijzondere plaatsen, bijvoorbeeld de locatie van verdwenen
kastelen en landhuizen.
De steden en dorpen die in dit boek worden behandeld zijn: Ameide,
Meerkerk, Lexmond, Nieuwland, Schoonrewoerd, Everdingen,
Hagestein, Vianen, Zijderveld, Kedichem, Leerbroek, Hei- en Boeicop,
Leerdam en Oosterwijk.
Bron: www.atlasvijfheerenlanden.nl
Op woensdag 2 februari zijn twee ontbrekende bladen die bij
de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam zijn
teruggevonden overgedragen aan het Nationaal Archief in Den
Haag. De Ferrariskaart, een zeer belangrijk en grootschalig i8e eeuws
kaartwerk bestaande uit 275 royale kaarten, is daarmee sinds 1984
weer compleet.
De bladen zijn teruggevonden door de conservator Kaarten en Atlas
sen van de Bijzondere Collecties. Ze bleken abusievelijk achtergeble
ven in de kaartencollectie van de voormaligeTopografische Dienst in
Emmen (tegenwoordig het Kadaster Geo-lnformatie in Zwolle).
Een groot deel van deze collectie wordt sinds vorig jaar beheerd
bij de Bijzondere Collecties. Bij het verder sorteren van de tiendui
zenden kaarten uit deze collectie werden de twee bladen van de
Ferrariskaart door conservator Jan Werner herkend. Werner geloofde
zijn ogen niet en bracht meteen het Nationaal Archief, waar de Fer
rariskaart thuishoort, op de hoogte.
De Ferrariskaart werd in de jaren 1770 van het huidige Belgische ter
ritorium - destijds de Oostenrijkse Nederlanden - gemaakt. De kaart
staat daarom ook bekend als 'Kabinetskaart van de Oostenrijkse
Nederlanden en het Prinsbisdom Luik'. Het kartografisch veldwerk
voor deze kaartenset werd uitgevoerd onder leiding van generaal-
majoor Joseph graaf van Ferraris. Er werden drie met de hand gete-
In tegenstelling tot wat de iedenbrief van 28 februari 2011 ver
meldde was de ALV van GIN niet op 10, maar op 8 december 2010.
Moest in de Redactioneel van nummer 3 nog worden geschreven,
dat de jaargangen 2004 2009 van Geo-lnfo sinds maanden op de
website mankeerden, ze waren bij het verschijnen van dat blad
weer als weleer present. Dank aan webredacteur Milo van der
Linden van www.geo-info.nl, die ook meer verzorgde dan dat!
Adri den Boer
Blad m (Leuven), een van de twee bladen van de Ferrariskaart die werden
overgedragen. Geheel en detail.
kende sets vervaardigd, waarvan het exemplaar dat oorspronkelijk
voor keizer Joseph II was gemaakt in bezit kwam van koning Willem I.
Dit was in de jaren dat België deel uitmaakte van het Koninkrijk der
Nederlanden. Het gehele kaartwerk werd toen ondergebracht in het
archief van de voorloper van de Topografische Dienst.
In de jaren 80 werd de Ferrariskaart overgebracht naar het toen
malige Algemeen Rijksarchief, nu het Nationaal Archief. Op twee
onvindbare bladen na, die nu tot ieders grote vreugde weer opge
doken zijn en woensdag alsnog aan het Nationaal Archief worden
overgedragen.
Persbericht UvA
Geo-lnfo 2011-4 27
