Prof.dr.ir. G.H. Ligterink
In Memoriam
(1927-2011)
Op 23 juli overleed prof.dr.ir. Gerrit Hendrik
Ligterink op 83-jarige leeftijd.
Eigenlijk was Gerrit Ligterink een geodeet
tegen wil en dank. Op zijn aanvraag voor
een studiebeurs werden hem destijds
twee opties aangeboden. De eerste was
de studie voor wiskunde en natuurkunde
in Leiden en de tweede was een beurs
voor de nieuwe opleiding voor geode
tisch ingenieur in Delft. Hoewel hij graag
werktuigbouwkunde was gaan studeren,
koos hij noodgedwongen voor geodesie.
Zijn enthousiasme voor het vak kwam pas
echt tijdens de kaartering van de Bosch
plaat op Terschelling, die hij uitvoerde als
medewerker van prof. Roelofs.
Gerrit begon zijn middelbareschoolop-
leiding aan de MULO in Aalten en stapte
later over naar de HBS-B in Winterswijk.
Na de oorlog werd hij opgetrommeld om
zijn militaire diensttijd in Indonesië door te
brengen. Kennelijk was dit niet een aange
name periode in zijn leven, hij had het er
in ieder geval nooit over. Een en ander had
tot gevolg dat hij zijn studie in Delft pas in
1950 op 23-jarige leeftijd kon aanvangen.
Gerrit behaalde zijn diploma na vijfjaar
in 1955 op basis van zijn afstudeerscriptie
'Het stereoscopisch ruimtemodel'. Hij werd
medewerker van prof. Roelofs en volgde
daarbij Henk Zorn op, die docent werd bij
het ITC. Zijn onderwijstaak was het geven
van enkele colleges en het leiden van de
practica. In 1958 volgde ik het college van
Ligterink in de analytische fotogrammetrie,
zeg maar de wiskundige achtergrond van
het vak. In de zomermaanden volgde het
practicum bij het ITC omdat dan de instru
menten daar tot onze beschikking ston
den. Het onderzoek van Gerrit mondde
uit in een promotie. Gefascineerd als hij
was door het stereoscopisch zien, had zijn
proefschrift hetzelfde onderwerp en zelfs
dezelfde titel als zijn afstudeerscriptie.
Bij zijn aanstelling als medewerker viel
hij als fotogrammeter met zijn neus in de
boter. Met het gereedkomen van het ITC-
gebouw in 1956 ontstond een uniek geo
detisch, of zeg maar, fotogrammetrisch
imperium in Delft. Dit bestond niet alleen
uit het ITC en de onderafdeling Geodesie
maar ook de Meetkundige Dienst van de
Rijkswaterstaat en KLM-Aerocarto maak
ten daar deel van uit. Een prachtig podium
voor zijn wetenschappelijke ontwikkeling.
In 1963 besloot hij buitenlandse ervaring
op te gaan doen in Zwitserland bij het
ingenieursbureau Lugano. In dat jaar werd
zijn zoon Jil geboren. Het werk zelf beviel
hem niet echt en hij was blij na een jaar
terug te kunnen komen op de stoel die
prof. Roelofs voor hem had vrijgehouden.
Met het emeritaat van prof. Roelofs kwam
de leerstoel vacant, waarop Ligterink in
1970 werd benoemd tot lector in de foto
grammetrie. Hij aanvaardde deze benoe
ming met het geven van een openbare
les, getiteld:'Fotogrammetrie en compu
ter'. Van de onderafdeling Geodesie kreeg
hij er al gauw bestuurlijke taken bij, zoals
het decanaat, het beheer over personele
en materiële zaken en het voorzitterschap
van verschillende benoemingscommissies.
Toen in 1980 met een algemene maat
regel de lectoren werden benoemd tot
hoogleraar, werd ook zijn lectoraat in de
fotogrammetrie omgezet in een leerstoel.
De verhuizing van het ITC in 1971 uit Delft
was het begin van de ontmanteling van
het grote geodetische complex aan de
Kanaalweg. Door het vertrek van zijn
collega's stond Ligterink er opeens alleen
voor. Bij de inrichting van het nieuwe
geodesiegebouw aan deThijsseweg (1976)
kwam een groot bedrag beschikbaar voor
een eigen fotogrammetrisch laboratorium.
Vrijwel de gehele derde verdieping werd
het domein van Gerrit Ligterink. Er was
voldoende ruimte voor de opstelling van
de grote analoge uitwerkingsinstrumenten
van Wild, Kern, Zeiss en Santoni.
Voor veel technische ontwikkelingen kwam
de snelle analoog-digitaal-omzetting als
een overrompeling. Hoewel Ligterink in
zijn openbare les bij de aanvang van zijn
lectoraat al anticipeerde op de compute
risering van zijn vakgebied zal de snelle
ontwikkeling van de digitale fotogramme
trie ook hem hebben verbaasd, Omdat het
budget van de Faculteit Geodesie niet
voorzag in een snelle omschakeling, wist hij
met behulp van zijn stafleden en studenten
toch een overgang te bewerkstelligen naar
wat hij noemde de semi-analytische foto
grammetrie. Een complicerende factor was
dat ook aandacht moest worden besteed
aan opkomst van de remote-sensing.
In zijn afscheidsrede'Fotogrammetrie goed
in vorm'ter gelegenheid van zijn emeritaat
in 1992 kon hij toch tevreden terugblikken
op de behaalde resultaten.
Dat prof. Ligterink ook buiten de eigen
faculteit werd gewaardeerd, blijkt wel uit
het erelidmaatschap van de Nederlandse
Vereniging voor Fotogrammetrie, uit het
eredoctoraat van de Universiteit van Olsztyn
in Polen en uit de koninklijke onderschei
ding die hem door de burgemeester van
Nootdorp werd uitgereikt.
Met Gerrit Ligterink is een goed mens heen
gegaan. Hij ligt begraven op het intieme
kerkhof bij de dorpskerk in Nootdorp, t
Prof.dr.ir. Theo Bogaerts
30 Geo-lnfo 2011-9
