(iwiiiflMiMondoiraiiiratii
ouor do uiooroaug n jtuurlijK noQ itgadi Hun
een mu
kaarten en online kunstcollecties). Na dit
hoofdstuk beginnen de praktische tips, die
zijn onderverdeeld in algemene eigen
schappen van de kaart (lay-out, lettertypen
en kleur), vervolgens specifieke kaartele-
menten en ten slotte een hoofdstuk over de
verschillende eindproducten.
Als eerste wordt de algehele pagina-lay-out
behandeld. Door middel van een checklist
wordt aangegeven welke elementen daarin
voor zouden kunnen komen en vervolgens
wordt per element uitgelegd wanneer, hoe
en waar deze het beste in de lay-out kan
worden ingepast. Dit alles wordt als sug
gesties ('best practices') gepresenteerd, niet
als vastliggende regels. Dit is een aanpak die
door het hele boek terug te vinden is.
Daarna worden lettertypen behandeld,
waarbij wel de nodige hoeveelheid theorie
aan bod komt. Een van de meest in het
oog springende aspecten van dit boek, en
iets wat juist niet zo vaak in vergelijkbare
boeken aan bod komt, zijn twee grafieken
die, voor twee verschillende lettertypen, de
verhouding beschrijven tussen tekstgrootte
en de afstand waarop deze nog comfortabel
te lezen is. Dit is uiteraard een subjectief
gegeven en afhankelijk van meerdere facto
ren waar de kartograaf niet altijd invloed op
heeft, maar deze grafieken leveren in ieder
geval een goed uitgangspunt op. Verder
wordt behandeld wanneer men het beste
voor een bepaald soort lettertype (schreef-
loos of met schreef) kan kiezen. Het grootste
deel van dit hoofdstuk behandelt teksten
in de randbeschrifting. Het gebruik van
teksten in de kaart zelf wordt grotendeels
in het tweede deel van het boek, dus per
kaartelement, behandeld. Dit lijkt in eerste
instantie een vreemde onderverdeling, maar
in de praktijk valt het best wel mee en is het
eigenlijk ook wel voor de hand liggend.
Het hoofdstuk over kleur behandelt de ver
schillende kleurmodellen, waarbij RGB en
CMYK wat uitgebreider behandeld worden
dan de rest en waarbij ook gewezen wordt
op mogelijke problemen bij het omzetten
van kleuren tussen verschillende kleur
modellen, iets wat bij GIS-kartografie vaak
speelt. Er wordt veel aandacht besteed aan
de associaties die bepaalde kleuren of kleur
combinaties kunnen oproepen. Opvallende
tip daarbij is om te kijken naar de omslagen
die daarvoor worden gebruikt. Speciale
aandacht wordt besteed aan de meest
voorkomende vormen van kleurenblindheid
en hoe een kartograaf daar in de praktijk
mee om kan gaan, bijvoorbeeld door het
vermijden van bepaalde kleurcombinaties.
Het tweede deel van het boek beschrijft een
groot aantal veel voorkomende kaartelemen-
ten (wegen, steden, rivieren etc.) en hoe deze
het beste op de kaart weergegeven kunnen
worden. Daarbij wordt aandacht besteed aan
stijl en labelling van de elementen en dit alles
wordt door vele afbeeldingen ondersteund.
Zo wordt er bijvoorbeeld per element een
kleurenschema voorgesteld. Erg bruikbaar,
zeker in een GIS-context, zijn de suggesties
over hoe om te gaan met kaartelementen die
geen keiharde, vast omlijnde, grens heb
ben (maar wel zo in een GIS-database zijn
opgenomen). Wat aan dit deel van het boek
wel opvalt is dat het een sterke voorkeur
lijkt te hebben voor het soort kaarten waar
bij een topografische ondergrond gecombi
neerd wordt met een of meerdere thema's.
Er is bijzonder weinig aandacht voor puur
thematische kaarten (hoewel het hoofdstuk
over kleur wel choropleten behandelt) en
puur topografische kaarten. Dit komt gro
tendeels overeen met het soort kaarten wat
een gemiddelde GIS-kartograaf produceert,
maar het zou toch handig geweest zijn als er
wat meer aandacht voor de andere soorten
kaarten zou zijn geweest. Bij een aantal van
de kaartelementen, bijvoorbeeld grondge
bruik en geologie, komt de Amerikaanse
oorsprong van het boek wel nadrukkelijk
naar voren en wordt ook gerefereerd aan een
aantal Amerikaanse datasets, wat het voor
een Nederlandse lezer op dat punt mogelijk
minder interessant maakt, hoewel de tips
waarde hebben.
Het laatste deel van het boek behandelt een
aantal verschillende eindproducten waarin
een kaart opgenomen kan worden: een
presentatie, rapport, poster of website (met
daarbij het onderscheid tussen statische en
dynamische kaarten) en hoe om te gaan met
combinaties van deze. Ook worden er wat
praktische tips gegeven voor het exporteren
van een kaart vanuit een GIS-pakket naar de
Adobe-omgeving voor verdere opmaak.
In de appendices wordt een aantal
voorbeeld-layouts geschetst, een aantal
voorbeeldkaarten getoond en worden
de kleurenschema's van het tweede deel
getoond met hun kleurwaarden (helaas
alleen in RGB). Het aantal voorbeeldkaarten,
5, valt helaas wat tegen, juist omdat er
eerder in het boek gesteld wordt dat andere
kaarten een goede bron van inspiratie kun
nen zijn. De lezer zal deze inspiratie dus op
andere plaatsen op moeten doen.
Al met al kan ik zeggen dat dit een boek
is dat zeker nuttig zal zijn voor een GIS-
kartograaf die de kwaliteit van zijn of haar
kaarten wil verbeteren. Voor hen biedt dit
boek het opstapje wat ze nodig hebben om
zelf aan de slag te kunnen gaan en ervaring
op te doen. De praktische insteek en schrijf
stijl maken dat het makkelijk leest waardoor
het voor een groter publiek toegankelijk is.
Voor mensen die net buiten de beoogde
doelgroep vallen is het echter wat minder
interessant. Het feit dat een aantal stukken
tekst wel erg op de Amerikaanse situatie
geschreven is is niet zo heel erg storend.
Hans van derMaarel, Red Geographies
De auteur heeft verder nog twee aanvullende e-books geschreven die een aantal
kleurenschema's en lettertypen behandelen en zeker de moeite waard zijn om er bij aan
te schaffen. Colors For Maps presenteert een aantal kleurschema's dat voor verschillende
kaarten ingezet kan worden. De schema's worden gepresenteerd aan de hand van een
voorbeeldkaartje, waarbij ook wordt getoond hoe het kleurenschema ervoor mensen
met de meest voorkomende vorm van kleurenblindheid uitziet.Type For Maps laat een
aantal veelgebruikte lettertypen zien. De nadruk ligt hierbij op lettertypen die ofwel stan
daard op veel (Windows-)computers aanwezig zijn ofwel gratis verkrijgbaar zijn, hoewel
er ook een aantal populaire commerciële lettertypen wordt gebruikt. Ook hier wordt
gebruikgemaakt van een voorbeeldkaartje. Per kaartje worden een schreefloos lettertype
en een lettertype met schreef getoond. Deze e-books zijn in pdf-formaat te bestellen via
de website van de auteur (Colors For Maps wordt geleverd met ArcGIS stylefiles).
Geo-lnfo 20ii-io/n 9
