Hoe dramatisch kun je huizenprijsstijgingen weergeven? Open Kaart Trouw kopte 28-9-2011: 'Prijzen van koop woningen sinds 2008 in vrije val'. Dat onder werp roept bij iedereen vragen op als 'Dalen de prijzen?' of 'Stijgen de prijzen minder dan voorheen?' of 'Stijgen de prijzen misschien zelfs minder dan de inflatie per jaar?' Dan is het logisch om je voorpaginateksten 'Daling minder sterk' en 'prijzen in vrije val' te onderbouwen met een illustratie... Maarten Boddaert (uitgever aardrijks kunde en kartograaf): Na lang turen begin ik enigszins te begrijpen wat er met deze kaart wordt bedoeld, terwijl het artikel zelf helder geschreven is. Liever had ik het andersom gehad. Ik bekijk de kaart en begrijp meteen de boodschap van het artikel. Zo kan ik dit artikel overslaan en een ander artikel lezen. In een kaart waar vrijwel alle staafles omhoog lopen, denk je, in tegenstelling tot de kop, juist aan forse stijgingen van de huizenprijs. Inderdaad, ten opzichte van 2005 zijn de prijzen flink hoger! Trouw had dus ook, zij het minder spectaculair, kunnen schrijven 'Ondanks crisis huizen duurder dan zes jaar geleden'. Een kaart met de huidige huizenprijs ten opzichte van 2008 zou sterker zijn geweest. Alle staafles hadden naar beneden gehangen en waren waarschijnlijk ook nog rood ingekleurd! Dat zou aansluiten bij de strekking van het artikel en dan had ik een ander artikel kunnen lezen. Edward Mac Gillavry (adviseur kartografie en geo-ICT): Sinds 1991 heeft Trouw een naam hoog te houden als het om journalis tieke kartografie gaat. Met een infographic over de aardbeving in Roermond op de voorpagina in april 1992, was Trouw boven dien het eerste dagblad, dat infographics een zo prominente rol gaf in de nieuws- duiding (Zie Geo-Info 2004-3, pp.116-117). Verwachtingsvol spreidde ik de krant 's och tends op de ontbijttafel voor me uit, toen ik deze kaart op de voorpagina zag staan. Nota bene een thematische kaart in plaats van de bijna obligate locatiekaarten die je meestal in de krant tegenkomt. Uit het pirttié kaartbeeld en de titel alleen kon ik geen wijs worden. De legenda leidde mij verder in het moeras. Deze toont liggende staafles, terwijl de kaart staande staafles bevat en laat de lezer gissen naar de betekenis van de kleuren. De cijfers in het artikel dreven mij ten slotte tot wanhoop. Het CBS (http://bit.ly/u4uiJa) biedt dezelfde cijfers ook per COROP-gebied. Misschien toch maar een choropleet de volgende keer? Tjeerd Nijeholt (adviseur geo-informatie en auteur 'Handboek Geo-visualisatie'): Ik probeer met een opsomming duidelijk te maken, dat er veel mis is met deze kaart die geen kaart is. De titel en de ondertitel zijn verwisseld en verwarren daardoor enorm. De legendatekst rept over prijzen, maar het zijn prijsstijgingen. Prijsstijgingen per drie jaar (2005-2008 en 2008-2011) zeggen de doelgroep weinig. Deze hadden omgerekend moeten worden naar stijgingen per jaar. Stijgingen in de periode 2008-2011 hadden dezelfde kleur moeten heb ben als die van 2005-2008. Immers, ze geven dezelfde grootheid weer en moeten visueel dus niet 'anders' worden weergegeven. Er is een complexiteit aan toegevoegd die niet bestaat. De grijze hulplijntjes bij de grafieken leiden af, zijn niet functioneel. Immers, er staan al getallen bij elke staaf, dus moeten ze weg. De grafiekjes op een kaart van Nederland plaatsen bemoeilijkt de vergelijking tussen steden. De kaart onder de grafieken suggereert een geografisch verklaarbaar, continu verschijnsel dat er niet is. De alternatieve versie hieronder maakt het trekken van conclusies wel mogelijk én plezierig. Dat is toch het hoogste doel van een illustratie? Inzicht bieden in patronen en uitschieters? Frédérik Ruys (information designer voor onder andere VPRO's 'Nederland van Boven'): Charles Blow, een bewonderenswaardige collega bij de New York Times, vertelde me ooit, dat we in ons creatieve leven 5000 mis lukte ontwerpen afleveren: "Een wetma tigheid waaraan niet valt te ontkomen." Enigszins verontrust schatte ik in, dat ik grofweg nog zo'n 2000 misbaksels te gaan had! Een van de afspraken die ik met mezelf heb gemaakt om een misbaksel te voorko men luidt: 'Plaats nooit staafdiagrammen op een kaart.' Ik ken geen voorbeeld waarin dit goed uitpakt. Dit geldt ook hier. Ligt de voet van de grafiek in Amsterdam, torent de top met bijbehorend percentage hoog boven Vlieland uit, om over de diagrammen in de Noordzee maar niet te spreken! Het gevolg zijn kunstgrepen als het toevoegen van ver- wijslijntjes van de stippen voor plaatsaan duidingen naar de grafieken. Dat staat nog los van het feit, dat er twee indexaties zijn gebruikt. Indien uitsluitend het prijsverschil was afgebeeld, dan volstond een staafdia gram per woonplaats en was het resultaat minder verwarrend. Geo-Info 2011-12 21

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Geo-Info | 2011 | | pagina 23