29
03
Redactioneel
Bart Huijbers
Ik ben opgegroeid in Eersel. Een mooi kempisch dorp, met een
buurtschap als 'Boevenheuvel' en een straat als de 'Heilige Geest
straat'. Over die straat is trouwens nog heel wat te doen geweest,
toen deze veranderde van een onbeduidend zandweggetje dat
dwars door de weilanden liep, in een van de straten in de nieuw
ste uitbreiding van het dorp. De straatnamencommissie stelde
zich toen de vraag of een 'Heilige Geeststraat' nog wel paste bij
een dorp dat opstoomt in de vaart der moderniteit. Gelukkig was
het antwoord 'ja', en bleef deze uiting van katholieke identiteit
behouden.
Op zondag gingen we vaak fietsen, via het bedevaartsoord de
Weebosch, over de Sint Gerardusweg naar de 'Pielis'. Een heel
avontuur, want voordat je het wist zat je zomaar opeens in
België! Of we dwaalden door 'de Staat' (de bossen van Staats
bosbeheer), op weg naar het landgoed van de Belgische Baron
de Brockeville. Kaarsje aansteken en frietje eten bij de abdij van
Postel en via Reusel, of een van de andere Achtzaligheden, weer
terug naar huis.
Tegenwoordig klinkt zo'n verhaal heel anders. Tegenwoordig
vertel ik dat ik ben opgegroeid in de buurt van 9, dat we fietsten
naar 20 en 24, of naar 92, en dan via 97, of misschien 29, weer
terug naar 9. U begrijpt het al. Ik heb het dan over de fietsknoop-
punten. In mijn ogen de ultieme knieval naar het massatoe
risme, die tegemoet komt aan de angst om te verdwalen, aan
gemakzucht en aan het gebrek aan vaardigheden om een kaart
te lezen. En die ten koste gaat van het genot om te speuren,
te ontdekkingsreizen en kennis te maken met de identiteit en
eigenaardigheid van een gebied. Want, zoals natural navigator
Tristan Gooley het zo mooi zegt: "[Het] niet alleen [gaat] om van
A naar B te komen. Het gaat om de stukjes ertussen. Je hoeft er
niet voor stil te gaan staan, natuurlijk. Maar het is in elk geval niet
voor mensen die veel haast hebben. Het is opwindend om van
de 'hoofdweg' af te stappen, zo maak je de wereld groter, zelfs als
je op dezelfde plaats blijft." [NRC Handelsblad, 1 oktober 2011].
Gooley zet zich af tegen onze verslaving aan Google Maps en
smartphones met GPS-navigatie waardoor we ons natuurlijke
oriëntatievermogen verliezen en geen oog meer hebben voor
de omgeving waarin we ons bevinden. In plaats daarvan pleit hij
voor het gebruik van signalen uit de directe omgeving die dienst
doen als een 'natuurlijke' TomTom. Wist u bijvoorbeeld dat de
lengteas van een kerk meestal oost-west gericht is, met het koor
aan de oostkant? Bij de Willibrorduskerk in Eersel is dat in ieder
geval wel zo. Of, wellicht beter bekend, dat satellietschotels op
het noordelijk halfrond naar het zuiden staan gericht?
In het geval van de fietsknooppunten zou ik trouwens willen
dat het om TomTom-achtige navigatie zou gaan. Dat wil zeggen,
om een digitaal hulpmiddel bij mijn ontdekkingsreizen door de
Kempen. Maar in plaats daarvan is het een analoog navigatiesys
teem. Om die analoge navigatie mogelijk te maken is Nederland
bezaaid met bordjes en borden. Overal van die kleine bordjes
met cryptische cijfers. En ja hoor, het is inmiddels een lokale
folklore geworden om die bordjes van de paal te slopen of op
z'n minst te verdraaien. Menig fietser is dan natuurlijk meteen
verdwaald, want die heeft geen flauw idee waar hij is en nog
minder waar hij naartoe gaat. Ja, naar 88, maar vraag maar eens
aan een ploegende boer op de Boevenheuvel waar dat is!
Soms doemt er langs een lieftallig polderweggetje plotseling
een ander bordje op, met de onheilspellende tekst: 'U nadert
knooppunt 29'. Alsof ik over de A2 knooppunt Oudenrijn nader...
Eenmaal daar aangekomen staat er, achter een haag van bijna
verdwaalde fietsers, weer een ander bord. Een kaart met
daarop het fietsroutenetwerk. Een blik op dat bord confronteert
je meestal eerst met de nodige graffiti. Vervolgens is het gokken
waar 29 precies op die kaart staat. Waarschijnlijk nét op de plek
die vakkundig is weggebrand uit de kaart.
En dan is het soms gissen hoe het verder moet. Want terwijl we
in de digitale geo-wereld inmiddels wel zo'n beetje afscheid
hebben genomen van de fenomenen 'kaartblad' en '-rand',
komen deze weer in volle glorie terug bij de overzichtskaart
van defïetsknoop-
Fietsroul ene (work provlnela Utrecht
punten. Zo'n kaart laat
namelijk alléén maar
de knooppunten zien
binnen de regio waar
je op dat moment
bent. Zolang je netjes
binnen de lijntjes van
die regio fietst, is er
niet zo veel aan de
hand. Maar zodra je
van de ene regio naar
de andere regio wilt
fietsen gaat het mis.
Want aan de rand van
de kaart houdt de
regio, en daarmee het
fietsplezier, op.
Dat was behoorlijk
lastig toen ik afgelo
pen voorjaar kreeft
wilde gaan eten in Zeeland en daarom van Dordrecht naar
Burgh-Haamstede, eh, van 88 naar 73, door verschillende regio's
wilde fietsen. Maar voor de rest, heerlijk onbezorgd van knoop
punt naar knooppunt gefietst. Vooraf natuurlijk even met de
knooppuntcalculator de route uitgestippeld, uitgeprint en in de
bikepointer gezet. Continu wind tegen, dat dan weer wel.
Bart Huijbers 9
Knooppunt
Vecht- en
Plassongcbled
Op de grens tussen Utrecht en Zuid-Holland...
Geo-Info 2011-12 3
