De invloed van gemeentelijke
herindelingen op de regionale
statistieken van het CBS
In Nederland vinden jaarlijks gemeentelijke herindelingen plaats. Dit betekent dat twee of meer
gemeenten opgaan in één nieuwe gemeente. Of dat een gemeente opgaat in een andere gemeente.
Zo zijn per 2011 Oss en Lith samen verdergegaan als Oss, en zijn Eijsden en Margraten gefuseerd tot Eijsden-
Margraten. Wat voor gevolgen hebben zulke gemeentelijke herindelingen voor de regionale statistieken?
Gemeentecodes
wijzigen niet altijd
Breuken in de cijferreeks
Methode van gemeente
codering in het kort
Begrenzingen lopen
nationaal en Europees
soms niet synchroon
Hilde Keuning, Coördinator Regionale Statistieken, Centraal Bureau voor de Statistiek
Sinds 1968 geeft het CBS elke gemeente
een gemeentecode, in samenwerking met
het Ministerie van Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrela
ties. Het CBS geeft
de voorkeur aan
het gebruik van
deze codes boven
het gebruik van
namen, omdat de kans op (spel)fouten bij
codes kleiner is. En daarmee ook de kans
op gemiste koppelingen.
Het verdwijnen van en het vormen van
nieuwe codes hangt samen met de
opheffing en vorming van gemeente
namen. Verdwijnt een gemeentenaam,
dan verdwijnt ook de gemeentecode.
Als gemeenten fuseren onder de naam
van één van de betrokken gemeenten,
dan blijft de code van die gemeente
gehandhaafd.
Sinds 1830 zijn
er bij Rotterdam
tien gemeenten
toegevoegd.
De laatste was
Rozenburg, in maart 2010. De gemeen
tecode is al die tijd 0599 gebleven
(tabel 1). Zuidpias is in 2010 ontstaan uit
Moordrecht, Nieuwerkerkaan den IJssel
en Zevenhuizen-Moerkapelle en heeft de
code 1892 meegekregen.
Een groot nadeel van de vele gemeentelijke
herindelingen is dat daardoor ontwikkelin
gen van de oorspronkelijke gemeenten niet
goed zijn te volgen in de tijd: er ontstaan
De codes van de gemeenten die in 1968
bestonden zijn viercijferig en begin
nen allemaal met het voorloopcijfer
o. Als gemeenten een nieuwe naam
krijgen, hetzij dooreen naamswijziging,
hetzij door een gemeentelijke herinde
ling, dan krijgt de nieuwe gemeente
een niet eerder gebruikte viercijferige
code met voorloopcijfer 1. De volgende
drie cijfers in de code zijn de drie laatste
cijfers van een na 1969 opgeheven
gemeente. De volgorde van toekenning
van vrijgekomen driecijferige codes is
gebaseerd op het tijdstip van ophef
fing. De code van de eerst opgeheven
gemeente wordt als eerste hergebruikt.
'First in, first out'dus.
Voor de code 1892 van de gemeente
Zuidpias zijn bijvoorbeeld de laatste
drie cijfers gebruikt van de gemeente
Berg enTerblijt (code 0892), die in
1982 is opgeheven. Het eerstvolgende
vrije nummer daarna was 0894. Dat is
gebruikt voor de gemeente Peel en
Maas (code 1894)-
Onderwerpen
Regio's
Begindatum Einddatum Gebieds-of gemeentecode
Moordrecht 01 jan 1830
Nieuwerkerk aan den IJssel 01 jan 1830
Rotterdam 01 jan 1830
Rozenburg 01 jan 1830
Zevenhuizen-Moerkapelle 01 feb1992
Zuidpias 01 jan 2010
01 jan 2010
01 jan 2010
18 mrt 2010
01 jan 2010
0563
0567
0599
0600
1666
1892
5 Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag/Heerlen 13-9-2011
Tabel 1. Begin- en einddatum van enkele gefuseerde gemeenten en gemeentecodes.
14 Geo-lnfo 2012-1
