De geodetische boog van
Struve in de filatelie
Na het verslaan van Napoleon was er na het congres van Wenen in 1815 een sterke behoefte om de nieuwe
grenzen van Europa goed in kaart te brengen. Tsaar Alexander I van Rusland gaf daarom Wilhelm Struve de
opdracht om een nauwkeurige geodetische triangulatie uit te voeren langs de westelijke grenzen van zijn rijk.
Werelderfgoed
Postzegels populariseren
hogere geodesie
Wit-Rusland 2007
Letland 2077
Wim Meens, themaverzamelaar geodesie (projectleider Rijkswaterstaat-DID)
Wel 34 van deze hoofdaansluitpunten zijn door de Unesco op de
Werelderfgoedlijst geplaatst. Voor eigentijdse informatie over dit
thema zij verwezen naar: http://whc.unesco.org/.
Voor nog meer geïnteresseerden: de tijdschrif
tendatabank van de stichting De Hollandse
Cirkel (excl. Geo-lnfo) geeft voor'Struve'41 tref
fers. De oudste is van de bijdrage'De groote
Russische Graadmeting'van G.B.H.de Balbian in het Tijdschrift voor
Kadaster en Landmeetkunde van 1889. De jongste is het memore-
Litouwen 2009-7
ren van de bevordering tot Unesco-monument door Herman Quee
in het tijdschrift De Hollandse Cirkel 2007-1, pagina 3.
Naar aanleiding van diverse jubilea in diverse
landen van deze triangulatie werden de laat
ste jaren diverse postzegels en postzegelvel
letjes uitgegeven. Eerder gaf bijvoorbeeld ook
Rusland in 1964 al een zegel uit vanwege het overlijden van Struve,
die 100 jaar daarvoor stierf.
Friedrich Georg Wilhelm Struve (1793-1864) was van geboorte een
Duitse astronoom. In 1808 ging hij studeren aan de universiteit van
Tartu, Estland, waar hij later als professor les zou gaan geven. In 1820
werd hij directeur van het observatorium aldaar. Het observatorium
dat het eerste meetpunt wordt van de totale triangulatie van Struve.
De triangulatie, ondersteund door trigonometrie (de rekenkundige
bepaling van hoeken en lengten van driehoeksfiguren), zou zich
uitstrekken van Fuglenaes in Noorwegen tot aan Staro-Nekrasowka
bij de Zwarte Zee, uitstrekkend over 2.820 km en heden ten dage
lopend door 10 verschillende landen. Van Scandinavië door de
Baltische staten naar Wit-Rusland, Ukraine, Moldavië en Rusland.
De complete meting zou van 1816 tot 1855 duren. Het was de eerste
over lange afstand gemeten gedeelte van een meridiaan van de
aarde. Hierdoor werd de vorm en grootte van de aarde nog beter
bepaald. De originele triangulatie bestond uit 258 hoofddriehoeken
met 265 belangrijke hoofdaansluitpunten.
pfi saulio pavt oc OU. ëk
5TRÜYE5
^EODËZISKAJS LOKS
I.ATVljA
Geo-lnfo 2012-3 9
