Met pensioen en toch niet stoppen?!
Column Harry Alers
Gevolgen exodus
Zzp-ers
Koerswijziging
Valkuil
Vraag en aanbod
Al sinds enkele jaren gaat een golf van vakgenoten met (ver
vroegd) pensioen. Die uittocht zal in de komende jaren nog verder
toenemen en heeft zeker gevolgen voor het vakgebied. Binnen
een termijn van io jaar zal heel veel vakdeskundigheid vertrekken.
Die uittocht vindt plaats in een economisch moeilijke tijd. Boven
dien is er sprake van schaalvergroting door de opgelegde unifor
miteit van werken en verbeterde afstemming tussen overheden,
bedrijven en instanties. Er staat het een en ander te gebeuren.
Het is moeilijk alle gevolgen van de uittocht van vakgenoten in
te schatten. Tegenover het vertrek van deskundigheid ontstaan
nieuwe kansen. Het is nog maar de vraag of alle lege plekken
worden opgevuld. Waarschijnlijk niet. Niet alleen vanwege de
economische crisis, maar vooral omdat de werkzaamheden op een
heel andere manier zullen worden uitgevoerd. Werkzaamheden die
de afscheidnemende generatie heel belangrijk vindt/vond, zullen
straks wellicht gedeeltelijk of helemaal niet meer worden gedaan.
Op veel plaatsen zal - bewust of onbewust- worden gekozen voor
een koerswijziging. Op onderdelen zullen er gevoelsmatig ook een
aantal stappen terug in de tijd worden gezet. Analoge producten
doen nu al hun herintrede (kaartbanners en whiteboardkaarten).
Veel vakgenoten zijn wel toe aan het (vervroegd) pensioen, maar
zijn tegelijk nog niet toe aan het stoppen met werken. Velen zijn
nog gezond en fit, ervaren het werken niet als een last en willen
nog graag iets voor de maatschappij betekenen. Ze zien zichzelf
nog niet achter de geraniums zitten. Meestal hebben ze een goede
carrière achter de rug, een indrukwekkend netwerk opgebouwd,
veel ervaring en een grote deskundigheid.
Die collega's willen wel blijven werken, bijvoorbeeld als zzp-er. Ze
hebben al eerder gedroomd van een eigen bedrijfje. Bij sommigen
lonkt wellicht ook de vergoeding waarvoor ze in het verleden vaak
dure consultants hebben gecontracteerd. De zzp-constructie biedt
hen de nodige vrijheid. Maar hoe verhoudt die 'hunkering naar
doorgaan met werken'zich tot de eerder genoemde koerswijziging
die door de nieuwe generatie wordt ingeslagen?
Laten we eens inzoomen op enkele motieven die aan die koers
wijziging ten grondslag zouden kunnen liggen. Degenen die nu
met fpu/pensioen gaan, zijn allemaal van dezelfde generatie. Zij
hebben in dezelfde tijd hun opleiding gevolgd en grotendeels
dezelfde ontwikkelingen meegemaakt in het vakgebied. Hun net
werk bestaat in veel gevallen uit collega's waarmee ze gelijktijdig
dezelfde opleiding hebben genoten. Die gemeenschappelijkheid
is niet te onderschatten en heeft op veel plaatsen geleid tot een
vergelijkbare aanpak en koers. Het zou wel erg toevallig zijn als dat
de enige juiste koers zou zijn.
Na hun vertrek zullen op diverse plaatsen koerswijzigingen plaats
vinden. De opvolgers hebben vaak een andere achtergrond en
brengen daardoor een andere focus aan. Door hun eigen netwerk
worden ze op een andere wijze gevoed, wat weer gevolgen zal
hebben voor de accenten die ze aan hun werk zullen geven.
Of de golf'pensioen-zzp-ers'daadwerkelijk van groot nut kan zijn
voor hun opvolgers valt te betwijfelen. Ze zullen in veel gevallen
juist veranderingen in de weg staan, omdat ze het werk zullen
blijven doen op de manier die hen bekend is. Zij zullen koerswijzi
gingen al snel als verkeerd ervaren. In de discussie daarover zullen
ze argumenten gebruiken die gebaseerd zijn op ervaringen uit
het verleden. Kortom: er zijn voldoende valkuilen voor frustraties
die geen bijdrage leveren aan een positieve afronding van hun
carrière.
Blijft overeind dat een groot deel van die oudere collega's toch nog
iets zinvols wil doen met de opgedane ervaringen. Volgens mij zijn
er voor hen ook nog heel veel nuttige werkzaamheden die gedaan
kunnen worden, maar ontbreekt het aan een piekwaar vraag en
aanbod bij elkaar worden gebracht.
Die plek zou een gegevensbank kunnen zijn met daarin het
aanbod van medewerkers en de vraag naar werkzaamheden. Een
dergelijke database zou beheerd kunnen worden, bijvoorbeeld
door de vereniging Geo-lnformatie Nederland (GIN).
Bij nuttige werkzaamheden denk ik dan bijvoorbeeld aan: orde
nen van metingen, promotie voor het vakgebied, archiveren van
documenten/kaarten, sparring partner voor overheidsdiensten,
acquisitie voor landmeetkundige bureaus, werk voor musea, clas
sificatie van meetinstrumenten, ondersteuning van natuurorgani
saties, maken van routekaarten, werkzaamheden in het buitenland,
controle van kaarten en wegbewijzering, etc.
In diezelfde databank kunnen ook gegevens worden opgeslagen
over de specifieke deskundigheid en ervaringen van collega's.
Het is natuurlijk gemakkelijk om een idee te opperen. Maar wie
gaat daar werk van maken? Dat is natuurlijk de eerste klus in die (te
bouwen) databank.
Harry Alers
projectadviseur
Gemeente Sittard-Geleen
Harry.Alers@sittard-geleen.nl
Geo-lnfo 2012-3 19
