Het gebruik en de effectiviteit van
symbolen op oude kaarten
We zijn zó gewend symbolen op kaarten en legenda's uit te leggen, dat we ons nauwelijks kunnen
voorstellen dat er een periode was waarin het gebruik van symbolen of hun verklaring niet vanzelfsprekend
waren. In een aantal stappen wordt hier nagegaan waarom het gebruik van symbolen en hun verklaring
'good practice' is. Datzelfde geldt voor het feit dat die verklaringen op een vaste plaats staan.
r t if landt Ter nu tule Je lT\ "o ronhö
Ferjan Ormeling, Universiteit Utrecht
De eerste vraag die opkomt als men over
symboolgebruik nadenkt, is of we überhaupt
symbolen nodig hebben op kaarten. Er zijn
voldoende voorbeelden van kaartbeelden
waaruit alle benodigde informatie is af te
leiden, zonder het gebruik van symbolen.
Dat geldt niet alleen voor oude kaarten,
maar ook voor moderne stadsplattegronden
zoals die van Bollmann. Het te beschrij
ven terrein kan natuurgetrouw op een
dusdanige manier worden afgebeeld, dat
alle relevante verbanden er uit af te lezen
zijn. Maar de kaart kan meer dan alleen
het afbeelden van het terrein. Hij kan het
thema ook duiden, iets wat niet lukt door
naar Google Earth te kijken. Dat komt mede
omdat kaarten - net als tekeningen - selec
ties bevatten van de in de werkelijkheid
aanwezige ruimtelijke informatie, dat op
een bepaald doel is gericht. In principe heeft
de kartograaf dat doel voor ogen gehad:
JL-fcf Jja iiH
Fig. 7 Het eiland Fernando de Noronha, getekend door Johannes Vingboons, uit de Atlas Blaeu-Van der Hem (ca 1640)
20 Geo-lnfo 2012-3
