Old Shatterhand - landmeter!
Karl May honderd jaar geleden overleden
In de Leeuwarder Courant van 19 maart jl. schreef Asing Walthuis een column met de titel'Winnetou'.
Het schrijven van de column was ingegeven door het feit dat Karl May honderd jaar geleden overleed
op 30 maart 2012. Zijn schrijven had ook met landmeten te maken. Zeker het Verband Deutscher
Vermessungsingenieure e.V. wist dat al langer.
Hard werkende landmeter
Henk Holsbrink
De Duitser Karl May (1842-1912) was in de
vorige eeuw een zeer bekend schrijver van
jongensboeken die over het Wilde Westen
schreef zonder daar ooit een voet te heb
ben gezet. Kort voor zijn dood kwam hij
voor het eerst in de VS. Het laatst versche
nen nummer van het tijdschrift Geodesia
(2003-12), ook digitaal beschikbaar in de
tijdschriftendatabank van De Hollandse
Cirkel (dehollandsecircel.courant.nu).
signaleerde in een paar zinnen datWinne-
tou zijn vriend Old Shatterhand toestem
ming gaf zijn meetwerkafte maken 'voor
de westerse variant van de NS'. (Het betrof
alleen een zomerkampherinnering van
Jan Ebbinge.)
In de column wordt beschreven hoe
Winnetou op 2 september 1874 stierf
en wel aldus: "Stervend ligt hij met het
hoofd in de schoot van zijn bloedbroeder
Old Shatterhand (de verteller, een Duits
landmeter in Amerika). Rondom staan
spoorwegbouwers en pioniersgezinnen".
Uit het boek Winnetou met het verhaal
'Greenhorn' lezen we dat Old Shatterhand
al (land)metingen in zowel lengte als
hoogte kon doen en dus met een groep
echte landmeters (landmeters worden ook
wel woudlopers genoemd), op pad ging
door onontgonnen gebied in de richting
van Santa Fé. En wel om een treintraject
Old Shatterhand met zijn jalons, theodoliet, meettas en meetportefeuille met op de achtergrond zijn
meet-huifkar. Tekening Helmut Nickel.
Karl May in 1875 (http://kari-may-haus.de)
uit te zetten in een gebied in de richting
van Nieuw Mexico. Old Shatterhand werd
door Karl May getypeerd als een hard
werkende landmeter. Ook uit Winnetou-i
blijkt dat Old Shatterhand "arbeitet als Sur
veyor, d.h. Feldmesser, für die Eisenbahn-
gesellschaft Atlantic and Pacific Company
bei der Vermessung einer der groBen
Transkontinentalbahnen nach dem Wes
ten derVereinigten Staaten von Amerika.
Die Bahnlinie soil von St. Louis aus durch
das Indianerterritorium, Neu-Mexiko,
Arizona und Kalifornien zur Pazifikküste
verlaufen. Die Sektion (Abschnitt), die ihm
und den drei anderen Surveyors Riggs,
Marcy und Wheeler unter der Leitung des
Zt> dadelijk, Mr Kawkens, Ik ben
bijna kfocr. nog
even dit berichtje
ltel afgeven.
Hallo Sir. waf bent u daar aan
het doen? Houd op met dat gereken.
Ik heb nieuws voor u, dacht ik zo.
16 Geo-lnfo 2012-5
