Vervolg 3D Pilot
Literatuur
Fig. 6. De LODi representatie van het "Binnenhof"is door Strategis vervangen door een LOD3 Sketchup model.
men, waarna de benodigde representatie
kan worden gebruikt afhankelijk van de
toepassing. De dataset kan ook"sim-
pele" LOD1 of LOD2 gebouwen bevatten
voor het merendeel van de objecten
en meer gedetailleerde representaties
voor bepaalde markante gebouwen,
zie figuur 6. Op deze manier kan een 3D
model in de loop der tijd worden verrijkt
met meer gedetailleerde modellen.
De inmiddels tot 200 personen uitge
groeide 3D-community werkt in het
vervolg van de 3D-Pilot (september
2011-september 2012) aan een reeks
praktische "best practice"documenten
om de 3D-IMGeo implementatie verder
te ondersteunen. Met deze documenten
kan een gemiddelde data-aanbieder
(zoals een gemeente) aan de slag, zonder
eerst uitgebreid te hoeven investeren in
kennis en technologie. Voor de deelne
mende organisaties aan deze community,
zie www.geonovum.nl/dossiers/3d-pilot/
deelnemersvervolg.
Als testgebied gebruikt de pilot gegevens
van een woonwijk, grenzend aan lande
lijk gebied, in Den Bosch, aan de rivier
De Dieze (inclusief twee kunstwerken).
De 2D-data, volledig conform IMGeo 2.0
staat klaar op de server die wordt gehost
bij deTU Delft. Ook is er een groot aantal
3Üdata ingewonnen en beschikbaar
gesteld door Cobra, Coenradie, Cyclome-
dia, Imagem, Slagboom en Peeters en het
Waterschapshuis (AHN2).
Het vervolg op de 3D-Pilot levert de
volgende resultaten op:
1. Voorbeeldbestanden van 3D-IMGeo
data voor verschillende detailniveaus
en verschillende klassen;
2. Voorbeeld bestekteksten voor het
genereren van 3D-IMGeo data;
3. Een 3D-validator om eenmaal opge
bouwde data te testen of deze voldoen
aan de standaard;
4. Beschrijving van een generieke aanpak
voor beheer en update van 3D-IMGeo data;
5. Verzameling 3D-killer applicaties die als
inspiratie kunnen dienen voor (nieuwe)
3D toepassingen (zie www.3dpil0t.nl);
6. Afstemming van CityGML met de IFC
standaard uit het bouwdomein (Bouw
Informatie Model). Het afstemmen zorgt
ervoor dat ontwerpgegevens (in IFC)
kunnen worden gebruikt als geo-infor-
matie; en andersom dat geo-informatie
als omgevinginformatie kan dienen bij
het ontwerp van constructies.
De voortgang van de 3D-Pilot is te volgen
via de 3D-Pilot NLLinkedln groep.Tij
dens het slotsymposium zullen de resulta
ten worden gepresenteerd en zal aan een
breed publiek worden uitgelegd hoe je
3D-IMGeo data kunt inwinnen, valideren,
beheren en gebruiken. Nadere informatie
over dit slotsymposium, welke zal plaats
vinden in het najaar van 2012, volgt. 1
CityGML, 2012, OpenGIS" City Geography
Markup Language CityGMLEncoding
Standard, version 2.0,
www.opengeospatial.org/standards/citygml
Emgard and Zlatanova 2008, Emgard, KL and
S. Zlatanova, 2008. Design of an integrated 3D
information model. In Coors, Rumor, Fendel
Zlatanova (eds.), Urban and regional data
management: UDMS annual 2007 (pp. 143-
156),Taylor Francis Group, London, UK
INSPIRE, 2011, //inspire.jrc.ec.europa.eu/
documents/Data_Specifications/INSPIRE_
DataSpecification_BU_v2.o.pdf
Oude Elberink, S.and G.Vosselman,2009.
3D information extraction from laser point
clouds covering complex road junctions.
The Photogrammetric Record 24 (125) 23-36.
UTDS, 2009, OGC® OWS-6 UTDS-CityGML
Implementation Profile, editor: Clemens
Portele, version 0.3.0, OGC 09-037ri
Jantien Stoter,Theo Tijssen, Edward Verbree
and Sisi Zlatanova
Het3D-testbed van de 3D-Pilot: Ceci n'est pas
CityGML (in Dutch)
In: Geo-lnfo, 2011 (5), p. 19-22.
Van Den Brink, Linda, Stoter, Jantien en
Zlatanova, Sisi, 2012, Establishing a national
standard for 3D topographic data compli
ant to CityGML, in: International Journal of
Geographical Information Science, in druk.
URL: www.tandfonline.com/doi/abs/
10.1080/13658816.2012.667105
34 Geo-lnfo 2012-6
