GPS meet beweging
van Nederland
dj*
Analyse van meerjarige AGRS tijdseries
Het Actief GNSS Referentiesysteem voor Nederland (AGRS.NL of kortweg AGRS) is sinds 1997 de operationele basis
van de geometrische infrastructuur van Nederland. Reden waarom bij het beheer precisie en lange termijn stabiliteit
voorop staan. Een belangrijk gebruik van het AGRS is de bepaling van de coördinaten van GNSS-referentiestations
voor real-time dienstverlening, zoals NETPOS. Het AGRS is ook de permanente koppeling van de Nederlandse
referentiestelsels RD en NAP aan internationale referentiestelsels. De hier beschreven analyse geeft een beeld van de
precisie van de coördinaten en de veranderingen daarin en daarmee van de stabiliteit van het AGRS.
Inleiding
Herberekeningen
AGRS-tijdseries
Lennard Huisman, adviseur product- en procesinnovatie bij Kadaster, GEO, GRS
Joop van Buren, adviseur GRS bij Kadaster, GEO
Op het moment dat dit artikel werd opge
steld, bestaat het AGRS.NL uit de negen
stations, zie figuun.
Sinds de oprichting van het AGRS worden
steeds tijdreeksen in het ETRS89 stelsel
berekend over de periode van een kalen
derjaar (jaaroplossingen). Hoewel sinds de
oprichting van het AGRS het merendeel van
de stations is uitgerust met GPS+GLONASS
ontvangers, wordt voor de jaaroplossingen
enkel gebruikgemaakt van de GPS-data
van alle stations, omdat de toevoeging van
GLONASS in de huidige dataverwerking de
precisie niet noemenswaardig verbetert.
Het RD is gedefinieerd als de RDNAPTRANS™
transformatie van ETRS89 en door de jaar
lijkse bijhouding van het AGRS wordt ook het
RD-stelsel voldoende bijgehouden. De hoog
tereferentie NAP wordt gedefinieerd door
ondergrondse merken en nulpalen. Het NAP
is, in absolute zin, alleen gekoppeld aan het
AGRS door middel van het geoïde model, op
dit moment NLGEO2004. Een enkele jaarop
lossing is onvoldoende als basis voor het NAP,
dit komt vooral door systematische fouten in
het leggen van de relatie tussen de ETRS89
Een jaaroplossing is de tijdreekserie bere
keningen van een kalenderjaar van de
GPS waarnemingen. Op basis van deze
series kunnen voorspellingen worden
gedaan van bijvoorbeeld het NAP-vlak.
Tersehail in -^1
Vlieland r"" 7
«jlrbork
IJmuktan A
/^V\rr f
Fig. 7 De AGRS stations per 1-1-2012.
hoogte van het GPS-antennefasecentrum
en de ondergrondse merken van het NAP.
Bijvoorbeeld is het GPS-antennecentrum
het punt ten opzichte waarvan de afstand
naar de satteliet wordt gemeten - niet alleen
afhankelijk van elevatie en azimut van de
satelliet, maar ook van de (directe) omgeving
van de antenne. Bovendien is het hoogte
systeem van GPS meetkundig (ellipsoïdisch)
en van waterpassing fysisch (hoogte boven
zeeniveau). Wel is het AGRS heel geschikt
om langjarige trends, dus veranderingen, in
hoogte te kunnen detecteren. Een veran
dering in de ellipsoïdische hoogte van een
AGRS-station kan worden geïnterpreteerd als
een verandering in NAP hoogte van het punt.
Dat is de reden geweest om AGRS-stations te
plaatsen bij peilmeetstations, wat in Eijsden,
IJmuiden,Terschelling,Vlieland en Vlis-
singen het geval is. Hoewel dus een enkele
jaaroplossing geen aanleiding kan zijn om
uitspraken te doen over een verandering van
het NAP-vlak kunnen meerjarige tijdseries
dat uiteindelijk wel.
Sinds eind jaren negentig zijn de jaarlijkse
oplossingen van het AGRS beschikbaar.
De berekeningsstrategie van de jaaroplossin
gen is in de laatste tien jaar echter veranderd,
door verbeterde inzichten in GPS-dataver-
werking. Zo zijn er betere antenne model
len beschikbaar gekomen, die preciezere
informatie geven over het GPS-antennefase
centrum, en is er ook meer inzicht gekomen
24 Geo-Info 2012-7
