Werkzaamheden in Nieuwegein
Open Kaart
Deze zomer is de trambaan in Nieuwegein
voor een groot deel vernieuwd, waarbij
bijvoorbeeld dwarsliggers en bovenleidin
gen zijn vervangen, bovenleidingmasten
geschilderd zijn en een betonnen onder-
baan is aangelegd. Ook de haltes van
de tramroute kregen een opknapbeurt.
Omdat de reizigers dus geen gebruik
konden maken van de tram zijn op de
bestaande buslijnen extra bussen ingezet.
Natuurlijk veroorzaakten de werkzaamhe
den voor omwonenden verkeershinder,
maar ook geluid-, stof- en lichthinder.
Om de burger te informeren is vooraf een
kaart met de geplande werkzaamheden
verspreid.
Maarten Boddaert (kartograaf en
ontwikkelaar geografische, educatieve
producten): Op deze kaart staat duidelijk
aangegeven wat er komende tijd aan de
trambaan in Nieuwegein moet gebeuren.
Toch kan de kaart zoveel helderder en
fraaier. Om te beginnen ontbreekt een
schaalstok, waardoor afstanden slecht in
te schatten zijn. Ook ontbreken straatna
men, waardoor de oriëntatie erg lastig
wordt. De snelweg A2 staat er wel weer
erg groot op, maar dat lijkt me voor de
tramreiziger en omwonenden minder
relevant. De legenda is incompleet, en de
uitleg wat de buslijnen zijn staat buiten
de legenda. Bovendien zijn de bielzen van
het spoor in de legenda wit en in de kaart
zwart. Over smaak valt te twisten, maar
de zachte kleuren, de ronde hoekjes en de
schaduwenringen achter de tekstballon
nen maken de kaart wat mij betreft ook
nog eens oubollig.
Edward Mac Gillavry (adviseur karto-
grafie en geo-ICT): Niet alleen het
ontbreken van straatnamen maakt het
moeilijkje te oriënteren: er ontbreken zelfs
hele stukken van belangrijke, doorgaande
wegen! Ook de hiërarchie in het wegen
netwerk is onduidelijk. Maar deze ondui
delijke hiërarchie blijft niet beperkt tot de
achtergrondkaart. Alle tekstuele informatie
lijkt even belangrijk voor omwonenden.
Maar is de hinder op werkplek i anders
dan op werkplek 2? Of zijn de werkzaam
heden op werkplek i tijdens een andere
periode gepland dan op werkplek 2?
Bij de vernieuwing van drie overwegen
zijn deze wel een weekeinde afgesloten,
maar bij andere niet? Waar stoppen de
buslijnen eigenlijken die extra pendelbus?
Kortom: deze kaart roept meer vragen op,
dan dat zij weet te beantwoorden.
Tjeerd Nijeholt (adviseur geo-informatie
en auteur'Handboek Geo-visualisatie'):
De kartografie lijkt verzorgd en de
tekst is doorspekt met termen die de
opdrachtgever, het management en/of de
communicatieafdeling tevreden moeten
hebben gestemd:"Mooi zeg, gelijk op
onze website plaatsen!" Het lijkt er op, dat
de kartograaf of GIS-specialist voor een
interne doelgroep één goede, overzichte
lijke kaart heeft gemaakt, die vervolgens
een-op-een is gebruikt voor de communi
catie naar buiten. Helaas is de doelgroep
van de kaart daardoor veranderd: de échte
klant, de omwonende en de reiziger. Dat is
een klant die niets snapt en niets hoeft te
weten van'ballast'en'km 2.9'. Wat maakt
het hem uit, dat werkplek 1 tussen km 3.4
en 5.6 ligt? Een geografische aanduiding,
bijvoorbeeld een rode lijn op de kaart,
zou beter zijn. Wat houdt dat trouwens in
werkplek 1? En het verschil tussen 'spoor
in bal last' en 'spoor in beton' is voor de
planmaker misschien essentieel, maar nu
is dat verschil ballast voor de kaartlezer.
Verder mist hij op de kaart zijn huis, zijn
fietspad naar de school en die ene bin-
nendoorweg. Oftewel: een meer gedetail
leerde referentie als achtergrond ont
breekt. De buslijnen (helaas gestippeld,
alsof ze tijdelijk niet rijden, of dat ze in
ontwerp zijn) zweven door het ontbreken
van een gedetailleerde achtergrondkaart
in het luchtledige van lichtoranje woon
wijken. Een nietszeggende toevoeging
dus, want als reiziger kan ik niet zien
of dat alternatief langs mijn huis komt.
Bij de werkplekken in de legenda hadden
misschien beter tijdstippen vermeld kun
nen worden. Ook mis ik een titel en een
afzender. Is dat nu Connexxion of Bestuur
Regio Utrecht of GVU? Iemand gaat hier
ergens iets doen op een tijdstip, dat is de
boodschap van deze kaart. Niet de kaart,
maar de doelgroep moet centraal staan!
Een voorbeeld van non-communicatie?
Frédérik Ruys (information designer
en organisator jaarlijks Infographics
Congres): Ik hoef geen nieuwe argumen
ten aan te voeren om ons vermoeden uit
te spreken, dat het kaartje oorspronkelijk
voor een andere doelgroep is geweest:
anders zou je trampassagiers niet in totale
verwarring laten met de intrigerende
mededeling:'Geen vervanging bovenlei
ding'. Maar los van elke doelgroep, zou de
kartograaf er goed aan hebben gedaan
om onderscheid te maken tussen achter
grond- en signaalkleuren. Door minder
relevante informatie subtieler weer te
geven (de kilometerpaaltjes) en de essen
tiële informatie eruit te laten springen (de
lichtblauwe cirkels met de werkgebieden)
straalt het kaartje al meer urgentie uit.
Grijs is natuurlijk een neutrale tint, maar
op een kleurrijke achtergrond, valt het
hier erg op.
Geo-lnfo 2012-8 9
