jSSt>j
SK?
mMm.
jrt J 0
"J
0
Gebruik en meerwaarde van 3D
GIS richt zich op grotere gebieden
en BIM richt zich op de details.
Ergens raken ze elkaar
in null uj urrirro i Jf
Figuur 4a - Voorbeeld data 3D IMGeo.
iv
^L" J* ,'»i J
- j
f.> ^*8
A i<
Figuur 4b - Voorbeeld data 3D IMGeo.
bijhouding te testen, had Friso binnen
de 3D Pilot eerder een "challenge" geor
ganiseerd waarin Bentley, CPA systems,
M.O.S.S., Safe Software, StrateGis groep en
Toposcopie hadden laten zien dat zij goed
in staat waren de CityGML data van Den
Haag te bewerken en weg te schrijven.
Nu liet Friso de resultaten zien van de 3D
IMGeo CityGML estafette, waarin Bentley,
CPA systems, M.O.S.S. en Safe Software
een aantal bewerkingen uitvoerden op
de recent gereed gekomen 3D IMGeo
CityGML data. leder bedrijf had daartoe
een film aangeleverd, waarbij een door 3D
Pilot gedefinieerd draaiboek werd afge
lopen. Friso liet de gecompileerde versie
zien van de films. Deze gaf een mooi
overzicht van de beschikbare oplossingen
om 3D IMGeo CityGML data te bewerken
en als zodanig op te slaan. Uiteraard werd
door middel van validatie gecheckt of
de data na de bewerkingen nog steeds
voldeed aan de IMGeo standaard.
Tenslotte betoogde Friso, dat voor een
gemeente een hybride aanpak voor 3D
beheer goed zou kunnen werken. Bijvoor
beeld perio
diek geauto
matiseerde
updates
gecombi
neerd met
incidenteel handmatige updates in
specifieke gebieden. Voor de periodiek
geautomatiseerde updates zijn, naast 2D
BGT/BAG data, 3D brondata nodig die een
gemeente veelal in huis heeft. Dan denk
je het eerst aan AHN, maar dat heeft een
lage inwinfrequentie. Actuele luchtfoto's
met voldoende overlap (60%) zouden een
mooi alternatief kunnen zijn voor het aflei
den van hoge resolutie hoogtepunten.
Dit vraagt wellicht om een aanpassing van
de specificaties van het beeldmateriaal.
De demomarkt tijdens de lunch bood
gelegenheid om kennis te maken met
ruim 20 producten en diensten die 3D
IMGeo kunnen ondersteunen. Na de
lunchpauze was er een inspiratiesessie
waarin zes toepassingen werden gepre
senteerd die de meerwaarde van 3D lieten
zien:
In 3D ontwerpen van windturbinepar
ken, door Rik Olde Loohuis, ROM3D;
3D modelleren (hollingen en bollingen
van wegen, stoeprandjes) ten behoeve
van stedelijk water managementdoor
Mark Kroon, NEO B.V.;
Modelleren van bomen uit AHN2, door
Henk Kramer, Wageningen UR - Alterra;
Inwinnen en beheren van 3D IMGeo
met dg DIALOG BGT, door Bart van der
Lely, Grontmij;
Verschillende toepassingen in het
stedelijk gebied, door Johannes Smits,
Bentley;
3D IMGeo bijwerken met behulp
van stereobeelden, door DirkVoets,
Imagem.
Rick Klooster (Oranjewoud) presenteerde
daarna de, onder zijn verantwoordelijk
heid, ontworpen 3D Pilot 'killer apps'
website. Deze website verzamelt en
demonstreert bestaande 3D applicaties ter
inspiratie voor nieuwkomers.
Als laatste inhoudelijke bijdrage werden
we getrakteerd op een snelcursus "BIM
voor beginners"door Jakob Beetz (TU
Eindhoven). Jakob heeft, als BIM kenner,
binnen de
pilot actief
gewerkt aan
betere afstem
ming tussen
BIM (met de
IFC standaard) en GIS (met de CityGML
standaard). Hij gaf een mooi overzicht
van de situatie. Dat is samen te vatten als:
GIS richt zich op grotere gebieden en BIM
richt zich op de details. Ergens halverwege
raken ze elkaar en is afstemming nodig
om van eikaars gegevens gebruikte kun
nen maken.
Geo-lnfo 2013-1 17
