IMGeo versus CityGML?
LEGEND
Noise levels (dB)
30.58- >4.24
34.2S- 38.05
38.06 - 41.71
4J.72 - 45.S2
45.53-49.18
49.19-52.99
53.00 - 56.65
56.66 - 60.46
60.47-64.12
64.13 - 67.92
Roads
Figuur 5 - Geluidswaarden op gevels van gebouwen als mogelijke textuurinformatie. (Bron: Stoter et al, 2008)
eigenschappen zoals geluidsoverlast
of infrarode straling, zie figuur 5. Bij de
kleurwaarde per vlak, kunnen ook andere
semantische eigenschappen worden
gebruikt om een bepaalde kleur aan dat
vlak toe te kennen. Een vlak krijgt bijvoor
beeld de kleur rood, omdat het een dak-
vlak betreft. Deze manier van texturering
resulteert in een duidelijk 3D "kaartbeeld"
en maakt het interpreteren van de data
makkelijker.
Net zoals het in CityGML mogelijk is
meerdere representaties op verschillende
levels of detail van hetzelfde object op
te nemen (zoals bijvoorbeeld voor een
gebouw, zie kader), is het in CityGML
(en dus voor 3D IMGeo data) mogelijk
om meerdere textuur-representaties per
vlak op te nemen om hetzelfde object op
verschillende manieren te kunnen "inkleu
ren". Zo kunnen aan hetzelfde object
textuurinformatie uit beelden (meestal
foto's) worden toegekend, met daarnaast
verschillende kleurwaarden die andere
kenmerken representeren voor hetzelfde
object. Al naar gelang de toepassing, kan
de meest geschikte textuurinformatie
worden gebruikt.
Het toekennen van meerdere texturen en/
of kleuren kan per object, maar ook voor
alle objecten tegelijkertijd. En voor elk
LOD weer opnieuw. Hierbij kunnen meer
dere vlakken verwijzen naar dezelfde kleur
of textuur. Dit biedt voordelen, omdat de
textuur dan niet afzonderlijk per object
hoeft te worden gespecificeerd.
Textuurinformatie op basis van de IMGeo
visualisatie, of een enkele gemiddelde
kleur per vlak, kunnen in CityGML data
(en dus in 3D IMGeo data) zelf worden
opgenomen. Bij beeldinformatie kan
worden gerefereerd naar webservices of
naar (beeld-)bestanden.
Aan de 3D objecten is zowel de
CityGML semantieken geometrie als
de IMGeo semantiek en geometrie ver
bonden. Het is dus niet IMGeo versus
CityGML maar IMGeo èn CityGML.
Eisen aan textuurinformatie
De technische specificaties voor 3D IMGeo
data bevatten eisen voor textuurinforma
tie met betrekking tot de implementatie
in het model, de volledigheid, het type
bronmateriaal, de wijze van opslag en
kwaliteit. Voorbeelden van eisen aan
implementatie en bestandseigenschap
pen zijn eis 33 en eis 34.
Het gebruik van Appearance bij de
opbouw van 3D IMGeo data wordt sterk
aanbevolen en kan worden afgedwongen
met eis 39. Om het visualiseren (renderen)
van (pand-)objecten niet onnodig moeilijk
te maken is het verder belangrijk om te
specificeren dat textuurinformatie alleen
"naar buiten gericht" wordt opgenomen,
zoals afgedwongen in eis 40.
Kwaliteit van de projectie
Bij de conversie van beeld- naar textuurinfor
matie is een proces nodig, waarbij gebruik
wordt gemaakt van gegevens over geo
metrische kwaliteit (precisie) en oriëntatie
(stand in hoeken en positie in coördinaten
van beelden) bekend in de broninformatie.
Daarnaast kan de projectie op verschil
lende manieren worden verbeterd door de
oriënteringsgegevens te verrijken. De meest
interessante manier is het doorvoeren van
een additionele geometrische correctie in de
brongegevens. Bijvoorbeeld wanneer lucht
foto's worden gebruikt door een extra en
stringenter triangulatie en blokvereffening
toe te passen. Aanbeveling 10 gaat hierover,
welke ook als eis kan worden geformuleerd.
Tijdens de aankoop van broninformatie,
zoals luchtfoto's, kan met dit gegeven al
rekening worden gehouden en kan bij
voorbeeld een stringenter triangulatie en
blokvereffening worden uitgevoerd. In dat
geval kan het beeldmateriaal zonder
verdere bewerking worden ingezet bij de
opbouw van textuurinformatie.
Belangrijk is om te beseffen dat ook
de onderliggende 2D-informatie geo
metrische fouten kan bevatten, die de
geometrische kwaliteit van de texturering
beïnvloeden. Die fouten moeten worden
geaccepteerd als wordt geëist dat de loca
tie van de muren van panden overeen
komt met de gebouwomlijningen in de 2D
BGT of BAG (de 2D en 3D representaties
zijn dan consistent), zoals ook betoogd in
ons eerste deel.
Naast de geometrische kwaliteit wordt de
kwaliteit van de textuurinformatie beïn
vloed door de radiometrische kwaliteit,
de resolutie van het beeldmateriaal en de
aanwezigheid van objecten in de voor
grond die het te textureren object deels
verdekken.
Andere aspecten van textuurinformatie
De visualisatie van CityGML stelt hoge
eisen aan hard- en software. Daarom is het
aan te bevelen de visualisatie efficiënter
te maken door bijvoorbeeld naast-vlakken
niet aan beide zijden (inward en outward
facing) te textureren, zwaar of zwaarder
te comprimeren en per object of pand
textuurinformatie samen te voegen in
een enkel bestand (één texture wrap per
object).
CityGML is overigens niet het geschiktste
formaat voor visualisatie, maar vooral
een uitwisselingsformaat en informatie
model. Voor efficiëntere visualisatie zijn
andere formaten, die werken op basis van
getrianguleerde modellen (alle geometrie
in de vorm van driehoeken), geschikter.
Geo-lnfo 2013-3 11
