Keverling Buisman
Over kadastrale hulpkaarten
pBH-
Interview
'De uniciteit van het bronmateriaal is boven alle twijfel verheven.'Dat zegt prof.dr. Frank Keverling Buisman, oud
directeur van het Gelders Archief, over de substitutie van de kadastrale hulpkaarten door scans. De, nu emeritus,
buitengewoon hoogleraar van de UvA adviseert het Rijk al meer dan 40 jaar over het omgaan met kadastrale
archieven. De laatste tijd ongevraagd, 'maar alleen, omdat er dingen dreigen te gebeuren die niet mogen'.
Kadastergids
"KADASTER-
GIDS"
Adri den Boer
Thuis in Velp, geconfronteerd met zijn
bekende Kadastergids van 1979, blijkt
die nog niet eens de start te zijn van de
verdieping ter zake. Meer dan veertig
jaar geleden ging de jonge mr. Keverling
Buisman naar de toen postacademische
Archiefschool. Het betekende één dag in
de week school en verder een stagejaar.
In zijn geval was dat bij het Rijksarchief in
Drenthe te Assen, intussen opgegaan in
het Regionaal Historisch Centrum (RHC)
Drents Archief. De rijksarchivaris daar
vroeg hem als jurist naar de in depot lig
gende oude kadastrale registers te kijken.
Men had geen idee wat dat waren.'Het was
materiaal van voor 1838, nog gebaseerd op
de Franse Code Civil. Ze bevatten niet alle
transporten van onroerend goed, wel die
van specifieke zaken, en zoeken kon door
repertoria met verwijzingen', aldus Buis
man. Zijn'Inventaris van het archief van de
hypotheekbewaarder te Assen, 1811-1948,
voor zover aanwezig in het rijksarchief in
Drenthe'werd door dat archief in 1973 uit
gegeven. De titel illustreert al de kadastrale
bezwaren tegen overbrenging van nog in
gebruik zijnde stukken. Vanaf die uitgave
gold Buisman onder de archivarissen als
dé kadastrale specialist, volgens hemzelf
door het'pure toeval'van de vraag van zijn
stagechef. 'Het mooie was dat Drenthe,
net als de andere tien provincies, toen
provinciaal georganiseerde rijksdiensten
had, maar dat het allemaal klein was) zo
typeert Buisman terloops. Hij zou ten slotte
rijksarchivaris in die provincie worden.
Pal voor dit interview overleed op
85-jarige leeftijd mr. A.E.M. (Ton) Rib-
Prof.dr. Frank Keverling Buisman.
berink. Van 1968 tot en met 1988 was
deze algemeen rijksarchivaris (hoofd van
de Rijksarchiefdienst). Hij was verant
woordelijk voor de grote vernieuwing
die het Nederlands archiefwezen in die
jaren doormaakte, ook vanwege de
nieuwe Archiefwet 1962, ingevoerd in
1968. Deze wet introduceerde, anders
dan de oude van 1918, ook interesse voor
papieren van na 1813 én overbrengings
termijnen van 50 en later 20 jaar. Het had
ook gevolgen voor de rijksarchieven in
de provincie: Buisman haalde archieven
van zolders van sluiswachtershuizen!
Ribberink vroeg Buisman om een gebrui-
kersgids van de kadastrale archieven te
maken. Later verschenen er meer gidsen
van dat type, maar die over het Kadaster
had de primeur. Vooral voor de 20e eeuw
had Buisman contact met ir. Eppo Muller
uit Utrecht. De titel werd:'Kadaster-gids:
gids voor de raadpleging van hypothe
caire en kadastrale archieven uit de 19e en
de eerste helft van de 20e eeuw'. De gids
werd een keer herdrukt en is nog steeds
gewild. Van der Schans nam het boekje
ook in pdf-vorm op in zijn dvd Recueil
Méthodique 1812-2012. Van een eventuele
herziening kwam het nooit, vanwege de
carrière van Buisman binnen de Rijksar
chiefdienst: in 1987 werd hij Rijksarchivaris
in Gelderland. In 2003 werd hij directeur
van het Gelders Archief: een fusie van het
Rijksarchief daar met het Gemeentearchief
van Arnhem en omliggende gemeenten.
b/ï
7^'
>- s/<-
(Ar.
A,. Ma
f. r u^-s.- A, -.".-Xt»
RIJKSARCHIEFDI
ENST
(C/X. A/. - .'Z - H.
i
(Jj
Gids voor da raadpleging
van hypothecaire en kadastrale archieven
uit de 19e en de eerste helft van
de 20e eeuw
[tfió V-', •>-. •-••• L-
Kj m ftii. L J—- I
mr. F. Keverling Buisman
b cy. ji,,'...
9
's Gravenhage 1979
"q t
Door het Rijksarchief in 1979 uitgegeven Kadastergids
van Keverling Buisman en Muller, nog steeds gewild.
28 Geo-Info 2013-3
