Rookpluimen in beeld
een online rekenmodel voor de brandweer
Tijdens een incident waarbij gevaarlijke stoffen vrijkomen, (zoals een grote brand of een gaslek), is het van
belang dat de hulpdiensten over alle relevante informatie beschikken om adequaat te kunnen handelen.
Een goed voorbeeld is de brand bij Chemie-Pack in Moerdijk in januari 2011, waar de rookpluim met
chemische stoffen, die tijdens de brand waren vrijgekomen, tot de provincies Utrecht en Noordholland
reikte. Het was bij de brandweer en bij de omringende gemeenten niet bekend wat er aan gevaarlijke
stoffen vrij kwam en welke maatregelen ze moesten nemen. Mede naar aanleiding van de ervaringen bij
Moerdijk, raakten de veiligheidsregio's Midden- en West-Brabant en Zuid-Holland Zuid geïnteresseerd in de
mogelijkheden van het zo realistisch mogelijk voorspellen van de effecten van een brand.
Gasmallen: de huidige praktijk
Hein Zetleen Tom van Tilburg, BMTARGOSS
hein.zelle@bmtargoss.com, tom.van.tilburg@geodan.nl
BMT ARGOSSen Geodan hebben daarom
samen een rookpluim en gaswolk informa
tiedienst voor hulpdiensten ontwikkeld.
Deze dienst geeft tijdens een incident,
informatie over de verspreiding van de
rookpluim of gaswolk, zowel voor de
actuele situatie als voor de komende uren.
De resultaten van moderne, complexe
fysische modellen worden toegankelijk
gemaakt met behulp van een gebruiks
vriendelijke user interface. Hiermee krijgt
de brandweer in praktijksituaties eenvoudig
toegang tot gedetailleerde voorspellingen
over hoe een incident, waarbij gevaarlijke
stoffen vrijkomen, zich kan ontwikkelen.
Het gaat dus om de vragen: hoe werken de
modellen en hoe werken we met de modellen?
Op dit moment gebruikt de brandweer
een standaardmodel voor het voorspellen
van de gaswolk. Hierbij wordt een werk
blad met daarop een serie vragen gebruikt
om te schatten hoe sterk de uitstoot van
gevaarlijke stoffen is. Op basis hiervan
wordt een standaard gasmal geselecteerd.
Gasmallen zijn transparante kunststof
mallen (tegenwoordig ook digitaal op de
computer), die op een kaart worden gelegd
om het effectgebied van een brand weer
Figuur i - Voorbeeld van een digitale gasmal. De mal wordt gekozen op basis van wind-richting, wind
sterkte en bronsterkte. De mal is 2-dimensionaal en varieert niet in de tijd.
te geven. De mallen zijn standaardvormen
die bij een gegeven bronsterkte, tempera
tuur en windsnelheid overeen moeten
komen met de vorm van de rookgaswolk.
De mallen zijn bepaald met onderzoek dat
door TNO is verricht. Het resultaat is een
heel praktische methode om tijdens een
incident mee te werken, echter wel met
een aantal belangrijke tekortkomingen:
De mallen zijn statisch: ze geven geen
verwachting voor de komende uren.
De mallen zijn twee-dimensionaal:
ze laten niet zien hoe een rookpluim
opstijgt en weer neer kan komen.
16 Geo-lnfo 2013-4
