Inkoopbeleid, lessen van de
Algemene Rekenkamer
Artikel
Leeswijzer
Kostenbesparingen op
mislukkende ICT-projecten
van 2 tot 6 miljard euro
zijn mogelijk
Deel A
Lessen uit ICT-projecten
bij de overheid voor zover
van belang voor de komende
BGT-aanbestedingen
Mr.ir. Jos C. Anneveld, Ir. Ruud P.E. van Rossem
Dit artikel is een co-productie van Jos Anneveld en Ruud van Rossem. Jos heeftin het
kader van zijn promotieonderzoek de relevante lessen en aanbevelingen uit recente
rapporten van de Algemene Rekenkamer in beeld gebracht. Ruud gaat in op de manier
waarop in het programma BGT (Basisregistratie Grootschalige Topografie) met deze
aanbevelingen wordt omgegaan.
De Algemene Rekenkamer heeft in de jaren 2007 en 2008 twee rapporten uitgebracht
over ICT-projecten bij de overheid. De conclusies waren verontrustend en hebben toen
ook uitgebreid de krant gehaald. In reactie hierop is onder regie van het Ministerie van
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties veel aandacht besteed aan beheersbaarheid
van dergelijke projecten. Het BGT-programma heeft deze lessen meegenomen in de
programma-aanpak.Toch blijft het voor dit soort projecten een groot risico dat in de
waan van de dag de beheersbaarheid van het programma als geheel uit het oog wordt
verloren. De inventarisatie van Jos was voor Ruud aanleiding nog eens op de beheers
baarheid van het programma BGT te reflecteren, leder die betrokken is bij de realisatie
projecten in het veld, bij de bronhouders, bij de gebruikers en bij de bedrijven die ten
behoeve van de BGT producten en diensten ontwikkelen kan zijn voordeel doen met
deze aandachtspunten bij het inrichten van het eigen realisatieproject.
In het artikel is de beschouwing van Jos op basis van de rapporten van de Algemene
Rekenkamer in romeinse letters weergegeven en de reflectie van Ruud vanuit het BGT-
Programma cursief.
De AR heeft twee onderling samenhan
gende rapporten uitgebracht: Lessen uit
ICT-projecten bij de overheid, deel A[i] en
deel B[2]Deze twee rapporten worden
hieronder, voor zover van belang voor
de komende BGT-realisatieprojecten,
samengevat en voorzien van een schets
hoe hiermee in het BGT-programma wordt
omgegaan. De adviezen kunnen als waar
schuwingen ter harte worden genomen bij
de komende grote BGT-aanbestedingen.
De Algemene Rekenkamer (AR) heeft op
verzoek van de Tweede Kamer ICT-projecten
(het gaat dus niet om data-projecten) op
rijksniveau gedetailleerd onderzocht, con
clusies getrokken en aanbevelingen gedaan.
De AR schat dat jaarlijks in totaal tussen de
2 en 6 miljard euro door de overheid wordt
besteed aan mislukkende ICT-projecten[3].
Er komt een groot aantal realisatieprojecten
aan in het kader van de invoering van de BGT.
Het betreft zowel data- als ICT-projecten. In het
BGT-programma als geheel is vanaf het begin
rekening gehouden met de risico's verbonden
aan grote (ICT-)projecten zoals onderkend
door de Algemene Rekenkamer en een aantal
beheersingsmaatregelen maakt onderdeel uit
van de gehanteerde programma-aanpak. Na
de rapporten van de Algemene Rekenkamer
is door het Ministerie van BZK een aantal best
practices als standaard-werkmethode binnen
de overheid gepropageerd. Het gaat hierbij om
Prince2 (Projects in Controlled Environments)
voor projectbeheersing, MSP (Managing
Successful Programmes) voor programmama-
nagement en Gateway-reviews als ijkmiddel
op belangrijke overgangen in een project of
programma. Het BGT-Programma is op deze
leest geschoeid.
Deel A geeft antwoord op de volgende
vragen van de Tweede Kamer:
Wat zijn de belangrijkste achterlig
gende oorzaken van problemen met
ICT-projecten bij de Rijksoverheid?
Wat is de kwaliteit van de informatie
voorziening over dergelijke projecten
aan de Tweede Kamer en de bruik
baarheid van de administraties in dit
verband?
Welke aanbevelingen kunnen worden
gedaan op basis van de antwoorden op
de twee voorgaande vragen?
Ai. Oorzaken van de problemen
met ICT-Projecten
De problematiek van de duurder uitval
lende projecten, de meer dan geplande
tijd die ermee is gemoeid en de tegenval
lende resultaten is niet uniek voor de
overheid, noch voor ICT-projecten, noch
voor Nederland, aldus de AR. Vergelijkbare
problemen kunnen dus worden verwacht
bij de komende BGT-projecten.
De AR noemt als belangrijkste oorzaak
voor het (deels) mislukken van ICT-
projecten op rijksniveau het feit dat
deze in veel gevallen te ambitieus en te
ingewikkeld worden door de combinatie
van een aantal politieke, organisatorische
en technische factoren. Daarbij is volgens
de AR de balans zoek tussen ambitie,
beschikbare mensen, middelen en tijd.
Bij de huidige fase van de BGT-projecten,
het vorm geven aan de projecten, zijn
ministerie van l&M (verantwoordelijke
voor de basisregistratie), bronhouders
(verantwoordelijken voorde productie),
ICT-leveranciers en data-leveranciers
actief. Het risico bestaat dat het ministerie
van l&M graag daadkracht toont door
een ambitieus project te presenteren
met een concrete deadline op korte
30 Geo-lnfo 2013-6
