Open Data
Interpretatie van
de licentie
hoog op agenda
van Foundation
34
Geo-lnfo 2013-8/9
In Nederland gebruikt het programma Publieke
Dienstverlening Op de Kaart (PDOK) de
gegevens van OpenStreetMap in de BRT-
Achtergrondkaart om het wegennetwerk en de
treinstations op de verschillende schaalniveaus
te kunnen weergeven. Daarnaast gebruiken ook
diverse veiligheidsregio's de OpenStreetMap-
gegevens als een van de bronnen voor de
meest actuele kaart. Hierbij wordt vaak de tac
tiek gebruikt door te kijken waar er verschillen
tussen de diverse bronnen zijn. Deze verschillen
vormen een punt van aandacht voor aanrijd-
routes van noodhulpdiensten. Het voordeel van
OpenStreetMap is daarbij, dat men (op basis
van de terugmeldingen uit het veld) ook direct
de actuele situatie in de kaart kan aanpassen.
Open licentie: van open naar open
Eén van de zaken die de afgelopen jaren de
meeste impact op het project heeft gehad is
de licentiewijziging. Deze wijziging was een
noodzakelijke stap. Voorheen was het zo dat in
principe alle zaken die metOpenStreetMap-data
gemaakt werden eigenlijkeen open licentie
moesten hebben. Dat gaf veel onduidelijkheid.
Betekende dit dat wanneer in een boek een
kaartje met OpenStreetMap-gegevens was ver
werkt, direct het gehele boek onder een Creative
Commons licentie uitgebracht moet worden?
Dit waren discussies die eigenlijk niet relevant
waren, aangezien het doel van OpenStreet
Map is om de geografische gegevens vrijelijk
beschikbaarte maken. De nieuwe licentie legt
daarom juist de nadruk op de brongegevens
en niet op het eindproduct. Wanneer Open
StreetMap-gegevens gemengd worden met
andere gegevens, dan moeten deze gemengde
gegevens ook onder een soortgelijke licentie als
OpenStreetMap vrijgegeven worden. Vervolgens
ligt het vrij om te bepalen onder welke voor
waarden het eindproduct (dat gebruik maakt
van die gegevens) wordt vrijgegeven.
Vanwege de organisatiestructuur van
OpenStreetMap, was deze licentiewijziging
i If'l c Li. TtjTia-H—tfl I.A. XHl.
OpenStreetMap-gegevens in de BRT-Achtergrondkaart op Overheid.nl die wordt geleverd door PDOK.
geen eenvoudige zaak. Er zijn binnen de
community verschillende (soms verhitte)
discussies geweest over het nut en de
noodzaak van de licentiewijziging en welke
elementen die nieuwe licentie moest hebben.
Vervolgens is er een periode geweest waarbij
aan iedereen die gegevens had toegevoegd
aan OpenStreetMap de vraag is gesteld of
zij akkoord gaan dat hun bijdragen onder
de nieuwe licentie worden vrijgegeven. Aan
het einde van het proces zijn alle bijdragen,
die zijn gedaan door vrijwilligers die geen
akkoord hadden gegeven gekregen, uit de
OpenStreetMap-database verwijderd. In veel
gevallen hadden deze verwijderingen geen
grote consequenties en konden de problemen
snel worden verholpen. Er waren echter een
paar delen van de kaart die zwaar getrof
fen werden. In Polen kon een organisatie
geen akkoord gegeven voor vrijgave van de
bestaande gegevens in OpenStreetMap onder
de nieuwe licentie, waardoor grote delen van
de kaart van Polen verdwenen. Met behulp
van veel vrijwilligers uit andere landen is het
gelukt de kaart in korte tijd weer volledig te
krijgen. Men zou kunnen stellen er een nieuwe
impuls is gegeven om aan de kaart bij te dra
gen door het corrigeren van de gaten die zijn
gevallen als gevolg van de licentiewijziging.
Een deel van de complexiteit ligt in het feit dat
de gekozen licentie een viraal element heeft. Dat
wil zeggen: indien OpenStreetMap-gegevens
gemengd worden met andere bronnen, dan moet
die andere databron onder een soortgelijke, open
licentie als die van OpenStreetMap vrijgegeven
worden. De virale licentie is daarom een van de
middelen van de OpenStreetMap Foundation om
haar doelstelling te realiseren. De OpenStreetMap
Foundation is momenteel bezig om op basis van
diverse praktijkvoorbeelden meer duidelijkheid te
creëren omtrent de interpretatie van de licentie.
Complexiteit de baas
Mede door de onstuimige groei van het
gebruikvan OpenStreetMap-gegevens, blijft
ook de community groeien. Tegelijkertijd wordt
de complexiteit van de database complexer,
ook omdat er steeds meer gegevens worden
opgeslagen. De uitdaging ligt er nu om
ondanks die grotere complexiteit van de data
base toch de functionaliteit voor het controle
ren en aanpassen van de gegevens eenvoudig
te houden voor de community. Een van de
resultaten daarvan is de nieuwe online editor
iD; die eerder dit jaar geïntroduceerd. Zo zullen
in de komende tijd meer initiatieven zijn om
OpenStreetMap toegankelijker te maken.
Met nieuwe licenties komen ook weer nieuwe
vragen, voornamelijk rond het mengen van
OpenStreetMap-gegevens met andere gesloten
en open bronnen. Eén van de opmerkingen die
hierbij vaak wordt gebruikt is dat de licentie op
meerdere wijze geïnterpreteerd kunnen worden.
\a-#
r Hij is via
Henk Hoffis bestuurslid bij
OpenStreetMap Foundation.
henk.hoff@osmfoundation.org
te bereiken.
