Open (geo-)data opent de weg naar.
Column
2013-8/9 Geo-lnfo
De (open) data-explosie
Ons vakgebied bevindt zich midden in een aantal boei
ende (r)evoluties. Eén daarvan is ongetwijfeld de data-explo
sie. 'Data is the new oil! willen sommigen ons doen geloven.
"Big data en Linked Open Data zullen de wereld veranderen
als nooit tevoren", beweren anderen. En ondertussen vliegen
de terrabytes ons om de oren. Sensoren en camera's, die 24/7
alles wat los en vastzit opmeten, besnuffelen en registreren,
schieten als paddestoelen uit de grond. Data is als de zuurstof
in de lucht. Het is er, je kunt niet zonder en je kunt het ook niet
zien.
Grote vraag is nu: wat is hier werkelijk aan de hand?
En, belangrijker nog: wat is uiteindelijk de betekenis van al
dit data-geweld? Hoe meer we meten, hoe meer we weten?
Maakt alles weten gelukkig(er)? Wat betekent deze tsunami
aan bitsen bytes nu daadwerkelijk?
Tijd voor wat afstand en voor een beetje reflectie.
Afstand schept overzicht en overzicht schept inzicht.
Open data nader beschouwd
Misschien toch nog even vooraf wat nadere begripsbe
paling. Voor mij is open data, data die je simpelweg zonder
enige restrictie van welke vorm en aard dan ook vrijelijk kunt
bekomen en waarmee je mag doen wat jou goeddunkt.
Open data is bijgevolg -voor de eindgebruiker- dan ook altijd
gratis. En wat mij betreft, is ajje door de overheid en met"onze"
belastingcenten geproduceerde data per definitie open, tenzij
er hele goede redenen zijn om dit niet te doen. Zoals privacy
en/of staatsveiligheid. Veel meer of andere goede redenen
zou ik niet weten. Rondom open data bespeur ik de laatste
tijd in toenemende mate gevoelens van angst en van korte-
termijn gedrag. En lijkt het alsof het behoudende, op controle
gerichte kamp terrein aan het winnen is ten opzichte van
de meer verlichte, wat optimistischer en vrolijker gestemde
lieden, die in open data vooral een mooie kans zien voor
economische spin-off, kansen voor het bedrijfsleven, kansen
voor innovatie, nieuwe exportmarkten, enz.
De vraag is of we überhaupt een keuze hebben. De data-
revolutie dendert door, of we dat nu willen of niet en steeds
meer data komt'als vanzelf op straat te liggen. Opmerkelijk
vind ik daarbij dat met name de jonge generaties daarover
het algemeen een stuk gemakkelijker in zitten dan veel
ouderen.
Typisch iets voor geo-mensen
Ons werkveld is - vanouds - sterk data-geöriënteerd.
Daarin ligt vooreen belangrijk deel ook onze krachten ons
succes. Vooral het combineren en visualiseren van (veel) data
is ons op het lijf geschreven. Deze data-focus maakt het ons
echter tegelijkertijd lastig om in voldoende mate aandacht
te besteden aan het kunnen geven van antwoord op de
vraag: waarvoordoen we dit eigenlijk? En voor wie? En welk
(maatschappelijk/ ruimtelijk) vraagstuk helpen we hiermee
oplossen? Focus op data sec en ook op de vraag hoe je van
data naar informatie komt, is weliswaar historisch verklaarbaar
en goed te begrijpen, maar naar mijn overtuiging blijven
we hiermee te veel hangen in allerlei uitvoeringskwesties
en HOE-vraagstukken. Natuurlijk is ook op dit vlakvakman-
schap, meesterschap en 'excellence'van groot belang, maar
nog veel belangrijker dan de HOE-vraag acht ik de WAT-,
WAAROM-, WIE- en WANNEER-vragen. Als we als geo-volkje
niet echt een idee hebben WIE er op dit moment (WANNEER)
en ten behoeve van welk actueel maatschappelijk vraagstuk
(WAAROM) blij wordt van al die prachtige geo-data, de daar
mee uitgevoerde analyses en de op basis daarvan geprodu
ceerde full colour kaarten en viewers (WAT) dan hebben we
onszelf natuurlijk best aardig van de straat weten te houden,
maar missen we de essentie. We blijven dan knap knutselen
onder de motorkap zonder enig benul van de auto als geheel,
de bestuurder, de mede-inzittenden, het doel van de reis, enz.
Ter ondersteuning van de uitdaging aan ons allen om
ook eens onder de motorkap uitte komen, alles eens van de
andere kant te bekijken en in een ruimer perspectief te plaat
sen, introduceer ik bij dezen graag de zingevingspyramide.
Wat mij betreft een helder beeld. Onze focus ligt vooral bij de
onderste twee lagen van deze pyramide en op dit moment
weten we mijns inziens nog veel te weinig de verbinding te
leggen met alle hoger gelegen lagen (letterlijken figuurlijk).
Verdere toelichting op de zingevingspyramide acht ikop deze
plek overbodig!
Geert Mak en de Abel Herzberglezing 2013
Ter afronding nog één ijzersterken inspirerend voor
beeld van het plaatsen van zaken in een ruimeren daardoor
inspirerend(er) perspectief. Op zondag 22 september jl. sprak
Geert Mak in De Rode Hoed in Amsterdam de 24e Abel Herz
berglezing uit. Deze in mijn ogen zeer begaafde schrijver en
'beschouwer van het wereldtoneel'stelde in deze lezing een
tweetal ons zeer bekend voorkomende begrippen centraal,
namelijk'plaats'en 'ruimte! Rondom deze twee kernwoorden
bouwt hij vervolgens een buitengewoon knap betoog op
waarmee hij onze Nederlandse samenleving messcherp in
de Europese context weet te plaatsen en er daarnaast ook in
slaagtom de kleine wereld van ieder van ons te verbinden
met het grote speelveld en met de internationale arena waar
wij metz'n allen ook onderdeel van uitmaken. Ik raad iedereen
aan om even te Googlen op Abel Herzberglezing 2013 en
een halfuurtje de tijd te nemen om 'plaats'en 'ruimte'op een
volstrekt andere manier te leren ontdekken. Zeer inspirerend
hoe Geert Mak zijn betoog opbouwt en onderbouwt om
uiteindelijk af te sluiten met de zin: 'Geen Jorwerd zonder Brus
sel en tegelijk geen Brussel zonder Jorwerd! Veel leesplezier!
Theo Overduin
t.overduin@geonovum.nl
