Van 2D (RD) naar 3D (ETRS89):
nuttig of noodzakelijk?
Inmiddels is er op 18 september
een eerste publieke consultatie
geweest over de overstap van
het bestaande RD naar het
Europese ETRS-stelsel. De Dienst
der Hydrografie, Rijkswaterstaat,
Kadaster en Geonovum lichtten
daar het thema toe en gingen in
gesprek met belangstellenden.
Voorafgaand aan die consultatie
was er op Linkedln een levendige
discussie over voors en tegens.
In deze bijdrage geef ik een
persoonlijke indruk van die laatste
discussie.
2013-8/9 Geo-lnfo
37
Door Martin Salzmann
Wat me direct al opvalt: er is eigenlijk weinig
discussie over het waarom zo'n overstap nu of
op korte termijn nodig is. Het meest uitgespro
ken zijn nog de gebruikers op de Noordzee.
Die werken al internationaal, hebben te maken
met de land-zee overgang en zien graag dat
iedereen op dezelfde basis werkt. Uit andere
sectoren zie ik minder prangende behoeften bij
de gebruikers, hoewel sommige deelnemers in
de discussie daar wel toe oproepen. Ontwik
kelingen als INSPIRE en grensoverschrijdend
werken worden wel genoemd, maar zijn niet
dominant. Dat zal er mee te maken hebben dat
vooral vakgenoten de discussie voeren. Wil je
de effecten of de winst van de overstap zien,
dan zal het geluid van de eindgebruikers harder
moeten klinken. Uit de discussie is niet duidelijk
wie het meeste profijt zal hebben. Deelnemers
noemen wel voorbeelden van vergelijkbare
overstappen in andere sectoren (bijvoorbeeld
het Europese bankrekeningnummer met IBAN
en BIC). Wat daarbij de ervaringen zijn en de
voordelen zijn, zie je in de discussies niet terug.
Het valt me op dat vooral twee soorten vakge
noten deelnemen: de landmeters/geodeten
die in coördinaten denken en werken (of dit nu
2D of 3D is) en de geo-informatici (of GISsers)
die vooral oog hebben voor het gebruik en
hanteren van grote en complexe ruimtelijke
bestanden. De geodeten weten dat ook het
huidige RD al een afgeleide is van het Europese
ETRS89 en dat daar precieze transformaties voor
bestaan. Ze kunnen daar goed mee werken.
De geo-informatici weten dat ook wel, maar
redeneren vanuit hun ervaringen met grote
ruimtelijke bestanden. Daar zijn snelle bereke
ningen, liefst zonder complexe transformaties
en zonder vervormingen, van kaartprojecties
heel belangrijk. Het is ook grappig om te zien
dat er één groep is die zich helemaal niet druk
maakt. De maatvoerders werken immers al sinds
jaar en dag lokaal en blijven zich nu en in de
toekomst wel redden.
Er is eigenlijk niemand die zegt dat we niets
met het Europese ERTS zouden moeten. Er is
tegelijk veel waardering voor RD. Het heeft ons
veel gebracht, maar heeft zijn beste tijd gehad.
De onderliggende kaartprojectie is complex,
programmatuur ondersteunt RD niet tot slecht
en de (kleine) vervormingen zijn vervelend. Dat
laatste geldt vooral voor de geo-informatici.
Eigenlijk wil iedereen één simpele kaartprojectie
en bruikbaar voor heel Nederland. Die kaart
projectie is dan direct afgeleid van ERTS89. Voor
heel veel toepassingen is namelijk het werken in
Euclidische coördinaten (xeny) heel makkelijk
en effectief. Daarbij kijken de discussiedeelne
mers ook naar het buitenland: België heeft het
onlangs zo gedaan. Er is ook de oproep het in
één keer goed te doen. In Denemarken is het in
twee stappen gedaan en dat ziet men als een
schrikbeeld.
Hoe je de overstap zou moeten doen is onder
werp van discussie. Gaat dat langs de weg van
de geleidelijkheid, blijven systemen naast elkaar
bestaan en hoe ga je dan daarmee om? Zorg is
er ook voor de hoe je het technisch doet. Je ver
andert niet één bestand, maar alles is digitaal en
met elkaar verbonden of van elkaar afgeleid. Hoe
zorg je dan dat informatieketens blijven werken
als je in de periode van transitie bent? Hoe borg
je de relatie tussen een getransformeerd bestand
en een afgeleid bestand?Tenslotte is er ook de
zorg voorde kwaliteit van de ruimtelijke bestan
den. Die zijn veel meer dan een verzameling
coördinaten; ze beschrijven primair ruimtelijke
objecten of velden (waarbij de coördinaten een
attribuut zijn) en die wil je ook na de overstap
nog herkennen. Een vlak voorde overstap moet
ook na de overstap een vlakzijn. Het is goed dat
de deelnemers deze discussie voeren. De diep
gang van de discussie geeft me het vertrouwen
dat deze problemen wel opgelost zullen (of
ieder geval kunnen) worden. Complex zal het
zeker zijn, vooral door alle verbanden die er in
onze digitale wereld zijn. De vraag wat het gaat
kosten wordt aangestipt, net als de vraag wie de
overstap gaat betalen. Het zijn goede vragen,
maar voor die discussie is het goed als duidelijk is
voor wie of waar het profijt het grootst is.
Al met al vind ik de discussie op Linkedln
een goed beeld geven van wat er speelt in
het vak. Zeker nu ook de consultaties zijn
gestart, zal die discussie alleen maar groter
